ترس از مکان های بسته | علل، نشانه ها و درمان کلاستروفوبیا

کلاستروفوبیا یکی از انواع اختلالات روانی است که فرد مبتلا ترس افراطی و شدیدی را هنگامی که در مکان های بسته قرار می‌گیرد تجربه می‌کند. شرایطی را در نظر بگیرید که سوار آسانسور شدید و همین که در آن بسته می‌شود، دچار تنگی نفس، اضطراب شدید، عرق کردن و... می‌شوید. در این صورت به جای اینکه آسانسور وسیله‌ای برای آسایش بیشتر شما باشد محرک ترسناکی ست، که سعی می‌کنید همیشه از آن اجتناب کنید و از راه پله استفاده کنید. البته فرد مبتلا به کلاستروفوبیا، به هر فضای بسته دیگری هم حساس است. مسلما در این شرایط زندگی بسیار دشوار و هراس انگیز می‌شود؛ حتی تصور بودن در یک مکان بسته برای این افراد اضطراب شدید ایجاد می‌کند به همین دلیل بسیار اهمیت دارد تا فرد مبتلا به سرعت درمان شود. خوشبختانه رویکردهای درمانی مختلفی وجود دارند که می‌توانند موثر واقع شوند و در ادامه بیشتر درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم.  شما می‌توانید برای آگاهی از روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.

 

ترس از مکان های بسته یا کلاستروفوبیا

به طور کلی فوبیا به ترس افراطی، غیر منطقی و مداوم نسبت به یک شی یا وضعیت خاص گفته می‌شود. افرادی که به کلاستروفوبیا مبتلا هستند از آسانسور، دستگاه ام آر آی، تونل‌ها و یا اتاق پرو نیز اجتناب می‌کنند. حتی فکر بودن در جایی بسته نیز در این افراد باعث اضطراب شدیدی می‌شود و علائمی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق شدید، مشکل در تنفس و... را ایجاد می‌کند. کلاستروفوبیا و آگورافوبیا به طور همزمان نیز ممکن است فرد را دچار خود کنند، هر دوی این اختلالات در طبقه اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرد.

برای آگاهی بیشتر در زمینه اختلالات اضطرابی کلیک کنید.

اینفوگرافیک ترس از مکان های بسته

سه بعد اساسی مطرح در کلاستروفوبیا

ترس از مکان های بسته، شامل سه بعد شناختی، هیجانی و جسمانی است که می‌تواند به طور همزمان و یا به صورت علائم جداگانه در فرد رخ دهند.

1- بعد شناختی: یعنی تفکراتی که فرد در مورد مکان های بسته دارد؛ مانند گیر کردن و راه نجات نداشتن، تمام شدن اکسیژن و... 

2- بعد هیجانی: حس ترس و اضطراب شدید و گاها غیر قابل کنترل.

3- بعد جسمانی: مانند بالا رفتن ضربان قلب، تعریق شدید، مشکل در تنفس، لرزش دست و پا و...  
برای آشنایی بیشتر درباره درمان فوبیا کلیک کنید.

علائم و نشانه های ترس از مکان های بسته ( کلاستروفوبیا )

شدت علائم تنگنا هراسی در افراد مبتلا متفاوت است. در موارد خفیف، فرد در مکان های بسته احساس تنش می‌کند و تمایل به خروج از آن مکان را دارد و در موارد شدیدتر حتی تصور بودن در مکان بسته، نشانه‌های شدید اضطراب را در فرد ایجاد می‌کند. اصلی ترین علائم کلاستروفوبیا شامل موارد زیر هستند.

• اضطراب افراطی در هنگام مواجهه با مکان های بسته
• ایجاد علائم جسمانی و روانی ترس (مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شدید و...) بلافاصله بعد از مواجه شدن با مکان بسته
• تلاش بسیار زیاد برای اجتناب از مکان های بسته
• این علائم بیشتر از 6 ماه در فرد ادامه دارند و بر عملکرد وی در زندگی اجتماعی، روابط بین فردی و شغلی تاثیر منفی می‌گذارد.

برای شناخت بیشتر درباره فوبیا و انواع فوبیا کلیک کنید.

علل ترس از مکان های بسته ( کلاستروفوبیا )

اصلی‌ترین دلایل شناخته شده در ایجاد کلاستروفوبیا می‌تواند تجربیات اضطراب آور در گذشته مانند گیر کردن در یک مکان بسته و به مدت طولانی باشد. در کنار این مسئله داشتن سابقه تنبیه و زندانی شدن در دوران کودکی، برای مثال حبس در حمام و یا انباری نیز می‌تواند موثر باشد. همچنین پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی می‌تواند احتمال ابتلا به کلاستروفوبیا را افزایش دهد. به طور مثال آمیگدال مغز افراد مبتلا کوچک تر از سایرین است. آمیگدال مسئول پردازش هیجانات و احساسات در فرد است. این ناحیه از مغز در اختلالات آگورافوبیا نیز کوچک تر است.

برای شناخت بیشتر درباره آگورافوبیا کلیک کنید.

درمان ترس از مکان های بسته (کلاستروفوبیا)

برای موثر بودن درمان فوبیا، فرد مبتلا به تنگناهراسی باید نسبت به مسأله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات مشاوره کنترل استرس در تشخیص بیماری و اقدام سریع تر برای درمان راهگشا است و باعث می‌شود فوبیا به مکان‌های بسته به راحتی درمان شود.

شناخت درمانی

درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از مکان های بسته است. افرادی که کلاستروفوبیا دارند، مکان‌های بسته را بسیار خطرناک تر از چیزی که هست می‌پندارند. این شیوه درمانی، طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به مکان های بسته تغییر می‌دهد. درمان شناختی رفتاری می‌تواند در درمان بسیاری از اختلالات از جمله افسردگی نیز موثر واقع شود.

برای آشنایی بیشتر درباره درمان شناختی رفتاری کلیک کنید.

حساسیت زدایی منظم

حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد.

الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند؛ به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا محرکی که بیشترین اضطراب را ایجاد می‌کند.

ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن

ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست، از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب آورترین آن، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.

مواجهه درمانی

مواجه درمانی، شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود.

دارو درمانی

در مواردی که شدت اختلال کلاستروفوبیا بالا باشد، در ابتدا داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی تجویز می‌شوند و بعد از کاهش علائم، می‌توان روان درمانی را آغاز کرد. در واقع در این افراد سروتونین می‌تواند تاثیر گذار باشد که داروهای ضدافسردگی نیز به همین منظور تجویز می‌شوند.

برای شناخت بیشتر درباره سروتونین و داروهای ضد اضطراب کلیک کنید.

کلام آخر

کلاستروفوبیا اختلالی است که می‌تواند تاثیرات خود را بر جنبه‌های متنوع زندگی شما بگذارد و لازم است که به سرعت درمان شود. همچنین این اختلال می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات دیگری از جمله افسردگی نیز شود. در صورتی که مایل هستید درباره روش‌های مختلف درمان کلاستروفوبیا اطلاعات مناسبی کسب کنید و نسبت به مشکل خود و یا اطرافیانتان بهترین راهکارها را انتخاب کنید می‌توانید از مشاوران ما در مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی به صورت تلفنی و حضوری خدمات دریافت نمایید. این مرکز با داشتن مشاورانی برجسته در زمینه اختلالات روانی این امکان را برای شما فرآهم آورده است تا در کمترین زمان ممکن بتوانید به درمان مشکلات خود بپردازید.

برای آگاهی از روند دریافت مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری کلیک کنید.

سوالات متداول

تشخیص اختلال کلاستروفوبیا چگونه امکان پذیر است؟

روانشناسان معمولا در کنار انجام مصاحبه به بررسی کامل علائم، علل وقوع و رویدادهایی که در چند ماه اخیر و حتی دوران کودکی برای شما اتفاق افتاده است می‌پردازند و سپس درباره عملکرد شما در محیط های مختلف تحصیلی، شغلی و اجتماعی سوالاتی پرسیده می‌شود تا به تشخیص دقیق منجر گردد. برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.