آشنایی با آناتومی مغز انسان به درک بهتر فرایند تفکر کمک می کند. مغز اندام پیچیده ای است که فکر، حافظه، احساسات، لمس، مهارت های حرکتی، بینایی، تنفس، دما، گرسنگی و هر فرآیندی که بدن ما را تنظیم می کند را کنترل می کند. مغز و نخاع که از آن امتداد مییابند با هم سیستم عصبی مرکزی یا CNS را تشکیل میدهند. برای این که بتوانید سیستم پیچیده ی مغز را بهتر درک کنید باید اطلاعات پایه در مورد آناتومی مغز انسان را داشته باشید. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی تلفنی مشورت بخواهید.
با وزن حدود 3 پوند در یک بزرگسال متوسط، مغز حدود 60 درصد چربی دارد. 40 درصد باقیمانده ترکیبی از آب، پروتئین، کربوهیدرات و نمک است. مغز خود یک ماهیچه نیست. حاوی رگ های خونی و اعصاب از جمله نورون ها و سلول های گلیال است.
ماده خاکستری و سفید دو ناحیه متفاوت از سیستم عصبی مرکزی هستند. در مغز، ماده خاکستری به قسمت بیرونی و تیرهتر اشاره دارد، در حالی که ماده سفید به بخش داخلی و روشنتر زیر آن اشاره میکند. در نخاع، این ترتیب معکوس است؛ ماده سفید در خارج است و ماده خاکستری در داخل قرار دارد.
ماده خاکستری عمدتاً از سوماهای عصبی (جسم سلول مرکزی گرد) و ماده سفید عمدتاً از آکسون ها (ساقه های بلندی که نورون ها را به هم متصل می کند) ساخته شده است که در میلین (یک پوشش محافظ) پیچیده شده است. در این رابطه مطالعه مقاله نیمکره های مغز پیشنهاد می شود.
ترکیب متفاوت قطعات نورون به همین دلیل است که این دو به صورت سایه های جداگانه در اسکن های خاص ظاهر می شوند. بخش هایی از سلول عصبی بدن سلول سوما مرکزی با هسته داخلی و دندریت های بیرونی و دم آکسون بلند، عایق بندی شده توسط پدهای میلین. هر منطقه نقش متفاوتی را ایفا می کند.
ماده خاکستری در درجه اول مسئول پردازش و تفسیر اطلاعات است، در حالی که ماده سفید آن اطلاعات را به سایر قسمت های سیستم عصبی منتقل می کند.
دو دسته از رگ های خونی خون و اکسیژن را به مغز می رسانند، شریان های مهره ای و شریان های کاروتید. شریانهای کاروتید خارجی از کنارههای گردن شما امتداد مییابند و زمانی که با نوک انگشتان خود آن ناحیه را لمس میکنید میتوانید نبض خود را احساس کنید.
شریانهای کاروتید داخلی به جمجمه منشعب میشوند و خون را به قسمت جلویی مغز میرسانند. شریان های مهره ای ستون فقرات را به سمت جمجمه دنبال می کنند. جایی که در ساقه مغز به هم می پیوندند و شریان پایه را تشکیل می دهند که خون را به قسمت های عقبی مغز می رساند.
دایره ویلیس، حلقهای از رگهای خونی در نزدیکی انتهای مغز است که شریانهای اصلی را به هم متصل میکند خون را از جلوی مغز به پشت گردش میکند و به سیستمهای شریانی کمک میکند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
هر نیمکره مغز (بخش هایی از مخ) دارای چهار بخش است که به آن ها لوب های مغز نیز گفته می شود شامل پیشانی، جداری، تمپورال و پس سری است. هر لوب عملکردهای خاصی را کنترل می کند.
مغز سیگنال های شیمیایی و الکتریکی را در سراسر بدن ارسال و دریافت می کند. سیگنال های مختلف فرآیندهای مختلفی را کنترل می کنند و مغز شما هر کدام را تفسیر می کند. برای مثال برخی باعث می شوند احساس خستگی کنید در حالی که برخی دیگر شما را احساس درد می کنند.
برخی از پیام ها در مغز نگهداری می شوند و برخی دیگر از طریق ستون فقرات و در سراسر شبکه وسیع اعصاب بدن به اندام های دوردست منتقل می شوند. برای انجام این کار سیستم عصبی مرکزی به میلیاردها نورون (سلول های عصبی) متکی است. در سطح بالا مغز را می توان به مخ، ساقه مغز و مخچه تقسیم کرد.
مخ (جلو مغز) از ماده خاکستری (قشر مخ) و ماده سفید در مرکز آن تشکیل شده است. بزرگترین بخش مغز حرکت را آغاز و هماهنگ کرده و البته دما را تنظیم می کند. سایر قسمت های مغز گفتار، قضاوت، تفکر و استدلال، مهارت حل مسئله، احساسات و یادگیری را امکان پذیر می کند. عملکردهای دیگر مربوط به بینایی، شنوایی، لامسه و حواس دیگر است.
Cortex لاتین به معنای "پوست" است و پوشش ماده خاکستری بیرونی مغز را توصیف می کند. قشر مغز به دلیل چینخوردگیهایش سطح وسیعی دارد و حدود نیمی از وزن مغز را تشکیل میدهد. قشر مغز به دو نیمه یا نیمکره تقسیم می شود.
پوشیده از برجستگی (gyri) و چین خوردگی (sulci) است. دو نیمه در یک شیار بزرگ و عمیق (شکاف بین نیمکره ای، AKA شقاق طولی داخلی) که از جلوی سر به سمت عقب کشیده می شود به هم می پیوندند. نیمکره راست سمت چپ بدن را کنترل می کند و نیمه چپ سمت راست بدن را کنترل می کند.
این دو نیمه از طریق یک ساختار بزرگ و C شکل از ماده سفید و مسیرهای عصبی به نام جسم پینه ای با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. جسم پینه ای در مرکز مغز قرار دارد. (همچنین برای آشنایی با عملکرد مخچه در بدن کلیک کنید.)
ساقه مغز (وسط مغز) مغز را با نخاع وصل می کند. ساقه مغز شامل مغز میانی، پونز و مدولا است.
طناب نخاعی از پایین مدولا و از طریق یک سوراخ بزرگ در پایین جمجمه امتداد می یابد. طناب نخاعی که توسط مهره ها پشتیبانی می شود، پیام هایی را به مغز و بقیه بدن منتقل می کند.
مخچه قسمتی به اندازه مشت از مغز است که در پشت سر زیر لوب گیجگاهی و پس سری و بالای ساقه مغز قرار دارد. مانند قشر مخ دو نیمکره دارد. بخش بیرونی شامل نورون ها است و ناحیه داخلی با قشر مغز ارتباط برقرار می کند.
عملکرد آن هماهنگ کردن حرکات ارادی عضلات و حفظ وضعیت بدنی، تعادل و توازن است. مطالعات جدید در حال بررسی نقش مخچه در افکار، احساسات و رفتار اجتماعی و همچنین احتمال دخالت آن در اعتیاد، اختلالات طیف اوتیسم و اسکیزوفرنی است.
سه لایه پوشش محافظ به نام مننژ مغز و نخاع را احاطه کرده است. بیرونی ترین لایه، سخت شامه، ضخیم و سخت است. این شامل دو لایه است:
لایه پریوستال سخت شامه گنبد داخلی جمجمه (جمجمه) و لایه مننژ در زیر آن قرار دارد. فضاهای بین لایه ها اجازه عبور وریدها و شریان هایی را می دهد که جریان خون را به مغز می رسانند. ماده عنکبوتیه یک لایه نازک و تار مانند از بافت هم بند است که حاوی اعصاب یا عروق خونی نیست.
در زیر ماده عنکبوتیه مایع مغزی نخاعی یا CSF قرار دارد. این مایع کل سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) را تحت پوشش قرار می دهد و به طور مداوم در اطراف این ساختارها گردش می کند تا ناخالصی ها را از بین ببرد. پیا ماتر غشای نازکی است که سطح مغز را در آغوش گرفته و خطوط آن را دنبال می کند. پیا ماتر سرشار از رگ ها و شریان ها است.
ساختارهای پیشرفته تری در مغز وجود دارد که به اختصار در ادامه آمده است.
غده هیپوفیز که گاهی «غده اصلی» نامیده می شود، ساختاری به اندازه نخود است که در اعماق مغز پشت پل بینی یافت می شود. غده هیپوفیز عملکرد غدد دیگر بدن را کنترل می کند و جریان هورمون ها را از تیروئید، آدرنال، تخمدان ها و بیضه ها تنظیم می کند. سیگنال های شیمیایی را از هیپوتالاموس از طریق ساقه و منبع خون دریافت می کند.
هیپوتالاموس در بالای غده هیپوفیز قرار دارد و پیام های شیمیایی برای کنترل عملکرد آن به آن ارسال می کند. دمای بدن را تنظیم می کند، الگوهای خواب را هماهنگ می کند، گرسنگی و تشنگی را کنترل می کند و همچنین در برخی از جنبه های حافظه و احساسات نقش دارد. برای درک کامل مطالعه مقاله غده هیپوتالاموس پیشنهاد می شود.
ساختارهای کوچک و بادامی شکل، یک آمیگدال در زیر هر نیمه (نیمکره) مغز قرار دارد. آمیگدال که در سیستم لیمبیک گنجانده شده است، احساسات و حافظه را تنظیم می کند و با سیستم پاداش مغز، استرس، و پاسخ "جنگ یا گریز" زمانی که کسی تهدیدی را درک می کند مرتبط است.
هیپوکامپ یک اندام خمیده به شکل اسب دریایی در قسمت زیرین هر لوب تمپورال، بخشی از یک ساختار بزرگتر به نام هیپوکامپ است. از حافظه، یادگیری، ناوبری و درک فضا پشتیبانی می کند. این اطلاعات را از قشر مغز دریافت می کند و ممکن است در بیماری آلزایمر نقش داشته باشد. برای آشنایی با نقش هیپوکامپ در حافظه کلیک کنید.
غده صنوبری در عمق مغز قرار دارد و توسط یک ساقه به بالای بطن سوم متصل است. غده صنوبری به نور و تاریکی پاسخ می دهد و ملاتونین ترشح می کند که ریتم شبانه روزی و چرخه خواب و بیداری را تنظیم می کند.
دو عصب اول از مغز منشا می گیرند و 10 عصب جمجمه باقی مانده از ساقه مغز خارج می شوند که دارای سه قسمت است: مغز میانی، پونز و مدولا. آنچه در این مقاله خواندید مختصری از آناتومی مغزانسان بود که جهت افزایش اطلاعات شما گردآوری شده است. خوب است بدانید که کوچکترین نقصی در هریک از بخش های یاد شده می تواند باعث تخریب و نقص عملکرد دردیگر قسمت ها باشد.
دیدگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*