کتامین تراپی چیست؟ | علائم سوء مصرف، مزایا و معایب درمان با کتامین

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با کتامین تراپی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

کتامین تراپی شیوه ای درمانی می باشد. در واقع کتامین یک ماده روان گردان است که به عنوان هوشبری معروف است. هم چنین اخیراً به منظور کاهش علائم بسیاری از اختلالات مربوط به سلامت روان مانند افسردگی، PTSD، دوقطبی، اضطراب و حتی اختلالات خلقی مورد استفاده قرار می گیرد. در این مجال کوتاه سعی می کنیم در خصوص مزایا و معایب کتامین تراپی صحبت کنیم. چنانچه نیازمند درمان کتامین تراپی هستید می توانید برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از طریق مشاوره روانشناسی اطلاعات تکمیلی را کسب نمایید.  
 

تاریخچه کتامین | دارویی برای درمان افسردگی مقاوم به درمان

کتامین دارویی است که اثرگذاری آن بر سیستم اعصاب مرکزی و هوشبری است که به صورت قرص و یا تزریق وریدی از آن بهره می برند. این دارو در سال 1963 برای اولین بار به عنوان جایگزینی برای داروی فن سیکلیدین و برای استفاده در دامپزشکی تولید شد. به مرور پس از کشف تاثیرات به سزای آن روی بیمارانی که نسبت به درمان با داروهای قدیمی روان گردان مقاوم بوده اند با آزمایشات بسیار و آزمون و خطاهای پشت سرگذاشته سرانجام در مارس 2019، اداره غذا و داروی ایالات متحده FDA کتامین را برای درمان افــسردگی در بزرگسالانی که داروهای ضد افسردگی دیگری را امتحان کرده اند اما از آن ها سود نبرده اند (افسردگی مقاوم به درمان) تأیید کرد.  

اینفوگرافیک کتامین تراپی چیست؟
 

مکانیسم اثر کتامین تراپی بر اعصاب

انتقال دهنده های عصبی پیام رسان های شیمیایی هستند که به طور طبیعی در مغز وجود دارند. آن ها با عبور از سیناپس اطلاعاتی را بین نورون ها ارسال می کنند. سیگنال های الکتریکی قادر به عبور از شکاف بین بیشتر نورون ها نیستند. بنابراین برای عبور از این شکاف به سیگنال های شیمیایی تبدیل می شوند. انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین در افسردگی نامنظم هستند و باعث تغییر در رفتار، احــساسات و شناخت می شوند. مسیرهای عصبی، که انتقال دهنده های عصبی در آن حرکت می کنند، نیز آسیب می بینند یا به طور کامل بسته می شوند و کار انتقال دهنده های عصبی را در مناطقی از مغز دشوار می کند. ذکر یک مثال در این جا کمک کننده است.
شما مسیرهای عصبی را جاده، انتقال دهنده های عصبی را ماشین تصور کنید. هنگامی که فردی افسرده است، برخی از جاده ها آسیب می بینند یا بسته می شوند و ماشین ها خراب می شوند. این می تواند باعث انسداد در عملکرد طبیعی مغز شود. سطوح بالای اضطراب و افسردگی مــزمن همچنین می تواند مغز را با هورمون استرس یعنی هــورمون کورتیزول گرفتار کند، که باعث کاهش شکل پذیری و عملکرد مغز می شود. گاهی در کنار درمان باید از سخنان مشاور یا روانشاس هم بهره برد.

تغییر ساختار مغز با درمان توسط کتامین تراپی

کتامین یک عملکرد منحصر به فرد دارد. زیرا در سیستم گلوتامات مغز عمل می کند. جایی که بیشتر داروهای ضد افسردگی سنتی در سیستم های سروتونین و دوپامین کار می کنند. این مهم است زیرا گلوتامات فراوان ترین انتقال دهنده عصبی تحریک کننده مغز است و باعث می شود کتامین بتواند به نواحی قبلی مغز دسترسی پیدا کند. 
کتامین بر روی گیرنده های N-methyl-d-aspartate (NDMA) مغز عمل می کند که می تواند با رشد سیناپس های جدید برای انتقال دهنده های عصبی در مناطقی از مغز که تحت تأثیر افسردگی شدید قرار گرفته اند به سرعت به بازسازی مسیرهای عصبی کمک کند. درمان با کتامین همچنین می تواند کورتیزول اضافی را پاک کرده و مغز را "تنظیم مجدد" کند. بیماران درصورت استفاده از این دارو وضوح بیشتری در تفکر، خلاقیت و آرامــش ذهن گزارش می دهند.  

مزایای درمان با کتامین تراپی

امروزه درمان با کتامین در بسیاری از کلینیک ها در سراسر جهان در دسترس قرار گرفته است. در واقع، درمان با کتامین یک گزینه فزاینده محبوب برای درمان بسیاری از مسائل مربوط به ســلامت روان است. اما هر درمانی با کمک روان گردان جوانب مثبت و منفی خود را دارد.

1-کتامین تراپی | درمان آسان

کتامین را می توان به دو روش مختلف تجویز کرد: به عنوان یک اسپری بینی تأیید شده توس (FDA) برای کسانی که با افسردگی مقاوم در برابر درمان دست و پنجه نرم می کنند تجویز می شود. یک حالت دیگر به عنوان یک درمان IV با استفاده از کتامین راسمیک، هنوز توسط FDA تأیید نشده است. 
برخلاف بسیاری از داروهای روان گردان، کتامین تراپی مدت زمان طولانی طول نمی کشد. درمان اسپری توسط پزشک انجام شده و مراقبت های لازم تا دوساعت بعد به بیمار ارائه می شود. درمان IV معمولاً در طول دو هفته شش تزریق طول می کشد. هر جلسه کتامین 45 دقیقه تا 1 ساعت طول می کشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه و درمان و مــشاوره افسردگی کلیک کنید.

2-عوارض جانبی کم

عوارض جانبی احتمالی برای بسیاری از داروهای روان گردان غیرقابل اجتناب است و نمی توان آن را انکار کرد. علائم دارویی نظیر سایلوسیبین، MDMA ،LSD، ayahuasca و ... می توانند به طور بالقوه عوارض جانبی شامل توهمات بصری، استفراغ و تهوع، اسهال، گیجی، اضطــراب و بی قراری، سرخوشی، افزایش حواس، اختلالات خواب و ... را نشان دهند. اما کتامین عوارض جانبی بسیار ملایمی را نشان داده است. شایع ترین عارضه جانبی کتامین میزان کمی احساس گیجی پس از درمان دست می دهد که با داشتن یک همراه می توانید آن را مرتفع کنید. از آن جا که کتامین درواقع یک داروی بیهوشی است، خواب آلودگی نیز شایع است. با این وجود هر فرد متفاوت است  و علائم جدی تری ممکن است اتفاق بیفتد.

3-کتامین تراپی | سرعت عمل بهبودی بالا

چه با اسپری بینی و چه با تزریق، کتامین درمانی سریع عمل می کند. "سریع" در این مورد به معنی چند ساعت پس از درمان است! بیماران به سرعت علائم تسکین و درمــان افسردگی را ابراز می کنند. این چیزی است که دانشمندان هنوز آن را درک نکرده اند. با این حال، پیوندهایی با افزایش سریع گلوتامات کشف شده است. کتامین باعث افزایش گلوتامات می شود. گلوتامات یک آمینو اسید مهم و انتقال دهنده عصبی اصلی است که باعث رشد سیناپس ها در مغز می شود و به تقویت و بازگرداندن اتصالات و مسیرهای مهم عصبی کمک می کند. این کار را در مناطقی از مغز انجام می دهد که بیشتر تحت تأثیر افسردگی قرار می گیرند.
هنگامی که این ارتباطات جدید ایجاد شد، چیزی بسیار معجزه آسا اتفاق می افتد. آن ها تغییرات مفیدی در عملکرد مدار مغز ایجاد می کنند و عــلائم افسردگی را کاهش می دهند. درمان با کتامین هنوز به طور کامل در حال مطالعه است. اما تحقیقات فعلی میزان موفقیت بالا و تسکین علائم قابل توجه را تنها پس از چند تزریق نشان می دهد. هر تحقیقی دراین راستا ممکن است کلیدی برای دریافت تأیید FDA برای کتامین باشد.  

معایب درمان با کتامین تراپی

همان طور که هر روش درمانی مزایای خاص خود را دارد معایبی نیز دارد. در ادامه معایب کتامین درمانی آورده شده است.

1-اعتیادآوری کتامین

برخلاف سایر داروهای روان گردان که برای درمان اعتیاد به مــواد مخدر استفاده می شود، کتامین دارای پتانسیل اعتیادآور است. این پتانسیل فقط کمی بیشتر از شاهدانه است. پتانسیل اعتیادآور کتامین بیشتر به سمت جنبه روان شناختی متمایل می شود. اما درعین حال با اعتیاد به مواد افیونی متفاوت است. به عنوان یک تجزیه کننده، کتامین می تواند مثل یک « راه فرار » عمل کند. یعنی شرایطی که فرد از آن به عنوان راهی برای اجتناب از احساسات دردناک به جای مقابله با آن ها استفاده می کند. فرار یک احساس اعتیادآور است. زیرا حس "آزادی" از مشکلات شخصی را ایجاد می کند. 
در واقع، قطع کتامین می تواند علائم « ترک روانی» ایجاد کند. علائم ترک روانی یعنی تحمل احساساتی نظیر چیزی که در ترک اعتیاد به مواد مخدر و الکل دیده می شود. در مورد کتامین علائم ترک روانی می تواند شامل هوس شدید، اضطراب و از دست دادن احساس رضایت از زندگی باشد. زمانی که کتامین تراپی خودش اعتیاد شود، به خودی خود حتی می تواند منجر به آسیب جدی اعضای بدن شود! با این حال، هنگامی که از کتامین با دقت استفاده می شود  احتمال اعتیاد به میزان قابل توجهی کم است. هنگامی که کتامین از وضعیت کنترل شده خارج می شود کنترل های ایمنی حذف می شود. دوز و دفعات تنظیم کمتر است، و این منجر به اعتیاد بالقوه می شود.

2-فراگیر نشدن کتامین تراپی

 

درمان با انــواع مواد توهم زا یا روان گردان هنوز بسیار بحث برانگیز است. در حالی که آن ها قانونی هستند، اما کلینیک های کتامین تراپی هنوز رایج نشده اند. که می تواند منجر به سوءاستفاده برخی از سودجویان شده که مراکزی را تاسیس کرده بدون رعایت پیش نیازها و آموزش های لازم، شروع به کتامین درمانی می کنند که درواقع مجوز تراپی با کتامین را ندارند. در کشورهای غربی تا به این لحظه این دارو مورد تائید کامل سازمان دارو AFD نشده اما ممکن است شما با مراکزی در ایران روبه رو شوید که این درمان را ارائه می دهند.

3-گران بودن

هزینه آن ها در آمریکا به طور معمول تا 1000 دلار برای هر تزریق است که معادل 27,371,000 تومان پول ایران خواهد بود! درمان معمولاً شامل 6 تزریق است. به قول جوان های امروزی این تیپ درمان « لاکچری» است. متاسفانه این قبیل داروها چه در آمریکا چه در ایران پوشش بیمه را هم ندارند.

4-سوءمصرف دارو 

متاسفانه در تمام جوامع عده ای از هرنظر سودجویانه عمل کرده و از داروها استفاده هایی به جز درمان کرده که منجر به سوءمصرف آن و اعتیاد و مشکلات پس از آن می شوند. زمانی که دارو درمــانی روانی برای بیمار آغاز می شود با توجه به تشخیص روان پزشک مربوطه و با تیتراسیون خاص دکتر، درمان به مرور زمان اتفاق می افتد. علی رغم رعایت این نکات باز هم در بعضی افراد علائم ترک روانی آن مشاهده شده است. اما عده ای بدون توجه به پیامدهای خطرناک سوءمصرف داروی کتامین، اقدام به تزریق آن به صورت وریدی، یا استنشاق آن با بینی خود می کنند.
در ابتدا بدن در واکنش به ورود این دارو، واکنشی نظیر دیگر مواد مخدر نشان می دهد.  احساس کرختی، حالتی رویاگونه و خلسه ایجاد می کند. اما به دلیل عدم رعایت تیتراسیون و عدم بیماری که منجر به افسردگی شده و درنهایت نداشتن پیش نیازهای لازم، بیمار اعتیاد پیدا کرده و هربار پس از مصرف احساس اولیه را ندارد در نتیجه هربار بیشتر از مرتبه های قبلی اقدام به مصرف دارو کرده و روز به روز بیشتر در دامان اعتیاد فرو می رود. برای دریافت مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر کلیک کنید.

علائم سوءمصرف داروی کتامین

• باعث احساس عدم وجود روح در بدن شده که به این حالت (K-Hole) گفته می شود.
• تغییر درک از وضعیت فیزیکی بدن
• افزایش ضربان قلب
• آشفتگی
• خطا در بینایی
• ابتلا به فشــار خون بالا
• خواب آلودگی

علی رغم آن چه در مورد معایب کتامین گفته شد اما هم چنان در بحث درمان با کتامین، هنوز مزایای آن بیشتر از معایب آن است. برای کسانی که از افسردگی مقاوم به درمان رنج می برند، درمان با کتامین ممکن است یک راه حل باشد.  

سندرم فیبرومیالژیا

شاید در مورد این سندرم شنیده باشید که علائمی نظیر خستگی مــزمن، اختلال خواب و خلق و مشکلات شناختی و... دارد. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری هایی است که در آن درد و خستگی مزمن ایجاد شده و به مفاصل و عضلات نیز رخنه می کند! افسردگی و اضطراب و اخــتلال استرس پس از سانحه بیماری هایی هستند که می توانند بااین اختلال همبود شوند. بدین معنا که ممکن است افرادی که مبتلا به این اختلال هستند بیماری های افسردگی یا اضطراب یا وحشت پس از حادثه و یا یکی دو مورد از این موارد را باهم داشته باشند. 
به همین دلیل تشخیص آن بسیار سخت بوده چرا که با بسیاری از علائم اختلالات دیگر همپوشانی دارد. میزان شیوع این اختلال به لحاظ جنسیتی، بیشتر در جنس زنان دیده شده است و به لحاظ سنی در محدوده سنین 20 تا 50 سالگی رویت شده است.برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمــان اضطراب کلیک کنید.

مکانیسم اثر

طبق تحقیقات انجام شده بیماران مبتلا به این اختلال در پردازش درد توسط سیستم عصبی شان ناهنجاری هایی را نشان داده اند. امروزه متوجه شده اند که با کتامین تراپی می توان این بیماری را درمان کرد. در سال 2019 در یکی از ایالت های آمریکا روان پزشکی از این دارو برای درمان بیمار مبتلا به اختلال فیبرومیالژیا به روش تزریق وریدی استفاده کرده و خوشبختانه درمان محقق شده است. از آن جایی که کتامین قادر به مسدود کردن سیگنال های درد بیمار بوده است توانسته است هم بر کاهش درد بیمار تاثیرگذار باشد و هم باعث افــزایش دوپامین و سروتونین در سطوح عصبی او شده که به بهبود خلق و خوی بیمار کمک کرده است.  

سخن آخر

کتامین تراپی، یکی از راه های درمانی نوظهور است که هنوز در بین مردم رایج نشده است. همانطور که گفته شد، اگرچه با کتامین میتوان افسردگی را کنترل کرد. اما اگر بصورت کنترل نشده مصرف شود باعث ابتلا به اعتیاد میشود. در راستای کتامین تراپی و عوارض و مزایای آن میتوانید با روانشناسان و مشاوران مجرب مرکز مشاوره حامی هنر زندگی گفتگو و مشورت نمایید. برای اطلاع از مشاوره تلفنی کلیک کنید.