درمان مورفولوژی اسپرم | تاثیر شکل ظاهری اسپرم در عملکرد آن

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با درمان مورفولوژی اسپرم پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

درمان مورفولوژی اسپرم برای باروری لازم است. در امر تولید مثل نقش سلول های جنسی مذکر و ماده به شدت پررنگ است. تمام اجزا اندام های تناسلی در فرایند لقاح و در نتیجه تشکیل جنین نقش دارند، اما اسپرم و تخمک نقش های مهم تری را ایفا می کنند. سلول های جنسی ماده، تخمک ها و سلول های جنسی مذکر یا اسپرم ها می توانند دارای نواقص زیادی باشند که از جهات گوناگون قابل بررسی هستند. حال این مقاله قصد دارد که به بررسی نواقص ظاهری یا ساختاری اسپرم ها و مورفولوژی آن ها بپردازد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره جنسی کلیک کنید.  
 

دستگاه تناسلی مردان

برای درمان مورفولوژی اسپرم در ابتدا باید دانست که انجام هر گونه فعالیت جنسی و تولید مثل نیازمند بلوغ و رشد جنسی کافی تمام اندام های جنسی است. در ابتدای دوران بلوغ با شروع و تکمیل به کار چرخه ها‌ی هورمونی، غده‌ هیپوفیز به دلیل فرمان ‌‌ها و پیام های صادره از منطقه هیپوتالاموس، شروع به ترشح هورمون هایی خاص می‌ کند که در نتیجه آن بیضه ها را برای تولید هورمون مردانه ،تستوسترون، تحریک می ‌کنند. 
تستوسترون نقشی اصلی در آماده سازی دستگاه و سیستم تناسلی به منظور انجام تولید مثل و تشکیل صفات ثانویه جنسی مردانه دارد. از جمله‌ صفات ثانویه مردانه می ‌توان به افزایش سرعت رشد بدن، افزایش حجم اعضای تناسلی، تسریع رشد مو در نواحی تناسلی و صورت، بم شدن صدا و البته ساخت اسپرم اشاره کرد. اندام تناسلی مردان از اجزایی تشکیل شده است که عبارتند از:

1-بیضه

بیضه ها غدد کروی شکلی هستند که درون کیسه های بیضه قرار دارند و به ترشح هورمون تستوسترون و همچنین تولید اسپرم می پردازند. بیضه ها دارای لوله هایی پیچ خورده اند که این لوله ها اسپرم ساز هستند و عمل ساخت اسپرم درون این لوله ها صورت می گیرد. سپس اسپرم‌ های تولید شده به لوله دیگری که درون بیضه است و اپی دیدیم نام دارد منتقل و در آن ذخیره می شوند.

2-کیسه های نگهدارنده بیضه

کیسه های بیضه کیسه هایی پوستی هستند که در زیر آلت تناسلی همه گونه های پستانداران نر به صورتی آویزان قرار گرفته است. جنس این کیسه ها از ماهیچه ساخته شده است و به صورت خودکار و غیر عادی در تنظیم دمای مناسب برای بیضه ها نقش دارند. دمای این کیسه ها به طور معمول باید 1 تا 3 درجه کمتر از دمای بدن باشد. اگر بیضه ها در سرما قرار بگیرند، کیسه ها جمع می شوند و به بدن نزدیک می شوند تا دوباره گرم شوند. اگر دما خیلی بالا باشد، کیسه ها آویزان می شوند تا خنک شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مشکلات جنسی مردان کلیک کنید.

3-اپی دیدیم

این عضو ساختاری لوله ‌ای و باریک دارد که درون بیضه ‌ها قرار گرفته است و محل ذخیره اسپرم ها است. اپی دیدیم به مجرای وابران( اسپرم بر) و رگ های بیضه اتصال دارد. این بخش حالتی هلالی دارد و محل قرار گیری آن در پشت بیضه ها است. همچنین این عضو اسپرم ها و مایع منی را قبل از وضعیت انزال در خود نگه می دارد.

4-مجاری اسپرم‌ پر

مجرای وابران، واز دفران و یا لوله ‌های اسپرم‌ بر، لوله ای بلند و باریک است که اسپرم را از اپی دیدیم به مجرای انزال در وضعیت انزال منتقل می کند. دو مجرای چپ و راست اتصال اپی دیدیم به مجاری انزال وجود دارد. این مجرا توسط عروقی که در کنار آن است، خون رسانی می شود. در وضعیت انزال، عضلات صاف در دیواره ‌های این مجرا منقبض شده و در نتیجه اسپرم و مایع منی به جلو پرتاب می شود.

5-آلت تناسلی

آلت تناسلی مردانه عضوی بدون استخوان و غضروفی در مردان است. این اندام در زمان تحریک جنسی به وضعیت نعوظ می رسد و در روند برقراری رابطه جنسی نقش دارد. آلت تناسلی مردانه از تعداد زیادی پایانه عصبی با حساسیت بالا تشکیل شده است که در رسیدن به ارگاسم مردان کمک می کنند. وقتی مرد به ارگاسم برسد، مایع منی حاوی اسپرم، از سر آلت مرد به بیرون یا به داخل واژن تخلیه خواهد شد. این رویداد انزال گفته می شود که همراه با ارگاسم در مردان دیده می شود.

6-درمان مورفولوژی اسپرم | پروستات

پروستات ساختاری غده ای دارد که وظیفه تولید مایع منی را بر عهده دارد که اسپرم ها در آن مایع شناور می شوند. این غده اندازه ای در حدود یک گردو دارد. غده پروستات نسبت به هر گونه تحریکی بسیار حساس است.

7-کیسه های منی

کیسه های منی نقش ساخت اسپرم را بر عهده دارند و در قسمت های تحتانی و خلفی عضو مثانه قرار گرفته اند. اسپرم ها و مایع منی در داخل این کیسه ها و در زیر مثانه قرار گرفته اند. همچنین کار حمل اسپرم ها در حین روند رابطه زناشویی بر عهده کیسه های منی است.

8-درمان مورفولوژی اسپرم | غدد پیازی

غدد پیازی نقش تولید ماده پیشاب را بر عهده دارند. در طول روند تحریک جنسی و قبل از وضعیت انزال، این غدد ماده ‌ای روشن، چسبناک و قلیایی را ترشح می‌کنند تا مسیر عبور اسپرم‌ ها را نرم کند. این غده همچنین مسیر حرکت مجاری ادرار را برای حرکت مایع منی آماده می سازد و می توان گفت مسیر حرکت منی را به نوعی ضد عفونی می کند. این غدد در زیر غده پروستات قرار دارند و اندازه این غدد تا حدودی به اندازه یک نخود است.

9-ماهیچه کرماستر

ماهیچه کرماستر یکی از عضله های دیواره قدامی خارجی شکم است. وظیفه اصلی این عضله این است که بیضه ها را به بدن نزدیک و یا از آن دور کند. زمانی که دمای بدن سرد باشد و یا بخش های داخلی کشاله ران تحریک شده باشد، بیضه ها توسط این ماهیچه به بدن نزدیک می شوند و در هنگام گرما از آن دور می شوند.

10-درمان مورفولوژی اسپرم | مجاری ادرار

مجاری ادرار لوله ای شکل است و از طریق این مجرا مایعات اضافی و استخراجی بدن آقایان، یعنی  ادرار، پیش آب و مایع منی  از بدن خارج می شوند.  

عملکرد دستگاه تناسلی مردانه

بیضه ‌ها اولین عضو دستگاه تناسلی مردانه هستند که طی دوران بلوغ پسران بزرگ می شوند و اندازه آن ها افزایش می یابد. هر کدام از بیضه ها حدود 4 تا 5 سانتی ‌متر طول دارند که در پوششی تیره ‌رنگ و نازک، کیسه‌ی بیضه، که در پشت آلت تناسلی واقع شده است، قرار گرفته ‌‌اند. در کنار بیضه ها، مجاری اپی دیدیم و قسمت هایی از مجرای اسپرم بر هم در درون کیسه ‌‌های نگهدارنده بیضه قرار دارند و همگی نقش مهمی را در انتقال اسپرم ها ایفا می ‌کنند. اسپرم ‌‌هایی که در لوله ‌‌های اسپرم ‌ساز ساخته می شوند، در ابتدا به مجاری اپی دیدیم می روند و در آنجا ذخیره می‌ شوند. سپس اسپرم ها توسط مجاری اسپرم‌ بر به مجرا انزالی منتقل می شوند.
کیسه های هرمی شکل سازنده منی که در پشت اندام مثانه قرار دارند، مایعی را ترشح و به درون مجرای انزالی تخلیه می ‌کنند که همراه با سایر ترشحات بیضه ‌ها و غده‌ی پروستات، وظیفه‌ انتقال اسپرم را در بستر مایع منی بر عهده دارند. نام مایع منی در مجرای انزالی با اسپرم ها همراه و ترکیب می شود و توسط یک مجرا به پیشابراه، منفذ خروجی منی، منتقل می شود. در نهایت با ارضا شدن مرد مایع منی که شامل اسپرم است از طریق سر بالای آلت تناسلی، از بدن خارج می شود که این محل با محل خروج ادرار نیز یکسان است.

 وضعیت آلت تناسلی مردانه حین آمیزش جنسی

در حین یک رابطه‌ جنسی آلت تناسلی مردانه سخت می شود و وضعیتی به نام نعوظ را پیدا می‌کند. در همین وضعیت نعوظ است که آلت تناسلی مردانه به راحتی می تواند وارد واژن بشود. با ادامه‌ رابطه جنسی و رخ دادن ارگاسم، انقباضات عضلانی در نواحی لگن رخ می دهد که طی آن مایع منی از طریق مجرای اسپرم بر به سمت پیشابراه می رود و در نهایت از آلت تناسلی خارج می شود. برای آگاهی بیشتر درباره اختلالات نعوظ کلیک کنید.

مورفولوژی اسپرم

مورفولوژی به بررسی ساختار ظاهری و در واقع ریخت شناسی پدیده ها و اشیا می پردازد. در واقع تولید اسپرم یکی از پیچیده ‌ترین فرایندها در بدن مردان است که با تخصصی شدن سلول‌های جنسی اولیه در دوران جنینی آغاز می‌شود. سپس با اسپرم‌ سازی و تمایز آن در بیضه ‌ها، این فعالیت ادامه پیدا می کند. مورفولوژی (ریخت شناسی)، علمی است که به بررسی ساختار ظاهری و ساختمان پدیده ها می پردازد. در این رابطه مطالعه مقاله درمان اختلالات جنسی پیشنهاد می شود.
این علم مهم خود به سه بخش تقسیم می شود. این سه بخش عبارتند از: مورفولوژی گیاهی، مورفولوژی جانوری و مورفولوژی کانی ها. از این علم حتی در فعالیت های هنری و حرفه ای نظیر آرایشگری، عکاسی، مجسمه سازی و...، نیز استفاده می شود.

1-درمان مورفولوژی اسپرم | ریخت شناسی اسپرم

اسپرماتوزوئید بالغ و یا اسپرم، یاخته جنسی گونه نر در بیشتر جاندارانی است که به روش های جنسی بارور می‌شوند. اسپرم حات تک دسته ای دارد و برای حرکت کردن خود از نوعی قند که در مایع منی وجود دارد استفاده می کند. اسپرمِ پستانداران از 4 قسمت سر، بخش میانی، گردن و دم تشکیل شده است. هر کدام از این قسمت ها ویژگی ‌های عملکردی خاص خود را دارند. این قسمت ها عبارتند از:

• سر: این قسمت شامل هسته است که درون آن رشته ‌های کروماتین پیچ‌ خورده ای است. در این قسمت از اسپرم آنزیم ‌هایی برای نفوذ به تخمک وجود دارند که سبب ورود اسپرم به تخمک و در نهایت عمل لقاح می شود.
• قسمت میانی: این قسمت از اسپرم دارای تعداد زیادی میتوکندری است. همچنین دارای عضوی به نام آنولوس است که بین قطعات میانی و اصلی مانعی برای انتشار ترکیبات ساختاری برای حفظ ثبات دم اسپرم است.
• گردن: قطعه اتصال اسپرم و یا همان گردن، از یک سانتریول معمولی و یک سانتریول غیر معمولی تشکیل شده است. این بخش یک مرکز رشته ای همراه با تعداد فراوانی میتوکندری در کناره خود است که میتوکندری ‌ها انرژی کافی را برای حرکت اسپرم و البته حیات آن از طریق ساخت ATP فراهم می‌کنند.
• دم: دم اسپرم و یا تاژک، طولانی ‌ترین بخش یک اسپرم است. این عضو قادر به انجام حرکاتی موج مانند است و به اسپرم برای حرکت به سمت تخمک و لقاح با آن کمک می‌کند. حرکات دم اشکال پیچیده ای دارد و ترکیبی از حرکات نا متقارن دایره ‌ای، ایستا و چرخشی است.

2-درمان مورفولوژی اسپرم | اسپرم سالم و غیر سالم

محدوده مورفولوژی اسپرم بیان می کند که چه درصدى از اسپرم ها، اندازه و شکلی طبیعی دارند. باید توجه داشت که تنها اسپرم طبیعی توانایی بارورسازی تخمک را دارد. یک اسپرم طبیعی و سالم دارای سری بیضوی شکل است. این سلول حدود 5 تا 6 میکرومتر طول و 2.5 تا 3.5 میکرومتر عرض و دمی طولانی دارد. محدوده نرمال مورفولوژی اسپرم ها در محدوده آن ها، دست کم باید بین 4 تا 14 درصد باشد. در این رابطه مطالعه مقاله ژله ای شدن اسپرم پیشنهاد می شود. 
در مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم، بسیاری از اسپرم ها در نمونه خودشان شکلی غیر طبیعی دارند. به طور مثال ممکن است که سر اسپرم ها کج یا ناقص باشد، اسپرم ها بیش از یک دم داشته باشند و یا حتی مواد و آنزیم های داخل اسپرم دارای نقص باشند. داشتن شکلی غیر طبیعی ممکن است باعث نفوذ سخت اسپرم به تخمک شود و در واقع می توان گفت مورفولوژی اسپرم غیر طبیعی می تواند به ناباروری مرد منجر شود. حتی در برخی از موارد شکل غیر طبیعی یک اسپرم می تواند به افزایش احتمال نواقص و کاهش سلامت جنین منجر گردد.

3-درمان مورفولوژی اسپرم | علت

وجود سلول های جنسی معیوب دلایل گوناگونی دارد. اما به طور کلی علل شایع این مسئله عبارتند از:

• ژنتیک و عوامل مرتبط با آن
• دمای بالا و نامناسب بیضه ها
• قرار گرفتن در معرض تششعات و مواد سمی

درمان مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم ها

بهسازی مورفولوژی اسپرم ها، قسمت مهمی در درمان ناباروری مرد می باشد. باید دانست که اگر مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم ها ریشه ژنتیکی داشته باشد، درمانی ندارد. اما سایر مورفولوژی ها تا حد زیادی قابل درمان و بهبودی هستند. در زیر به نمونه ای از راه های بهسازی و درمان مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم ها اشاره شده است:

• کاهش مصرف لبنیات پر چرب
• استفاده از فرایند لقاح مصنوعی
• کاهش مصرف روغن ها و مواد چرب
• استفاده از دارو های مکمل و هورمونی
• عدم استعمال دخانیات و مشروبات الکلی(برای کسب آگاهی از تاثیر سیگار و الکل بر اسپرم مردان کلیک کنید.)
• افزایش مصرف ماهی و سایر غذا های دریایی
• افزایش مصرف مواد حاوی ویتامین های C و E
• درمان واریکوسل به منظور کاهش دما بیضه ها
• انجام فعالیت های پر تحرک و ورزش به طور مستمر
• اجتناب از مصرف مواد شیمیایی و سمی نظیر مواد نظافتی، سموم کشاورزی و فلزات سنگینی چون سرب

يکي از عوامل موثر و مهم در اختلالاتی نظیر نازايي در خانواده ها، سلول های جنسی ناقص مردانه مي باشند. این نواقص می تواند شامل تعداد ناکافی اسپرم ها، مورفولوژی و تحرک نادرست اسپرم ها باشد. بنابراین بررسی و مورفولوژی اسپرم ها در امر شناخت آسیب های سلول های جنسی امری مهم و لازم است. مورفولوژی اسپرم به شکل آن در زیر میکروسکوپ اشاره می کند؛ به خصوص، شکل و اندازه سر آن. در واقع شکل سر اسپرم بسيار مهم است، زیرا بر روى توانایی آن برای حل کردن سطح خارجی تخمک، نفوذ به داخل آن و در نهایت بارور سازی اسپرم تاثیر می گذارد.

شیوه های مراقبت از اسپرم

مراقبت از سلامت اسپرم برای باروری و سلامت باروری مردان ضروری است. در اینجا چند روش مراقبت از اسپرم وجود دارد که می تواند به حفظ کیفیت مطلوب اسپرم کمک کند:

1. سبک زندگی سالم را حفظ کنید:

• رژیم غذایی متعادل: از یک رژیم غذایی مغذی غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم استفاده کنید تا مواد مغذی ضروری برای تولید و عملکرد اسپرم را فراهم کنید.
• هیدراته بمانید: روزانه مقدار کافی آب بنوشید تا از سلامت کلی و هیدراتاسیون حمایت کنید که می تواند به کیفیت اسپرم کمک کند.
    الکل و کافئین را محدود کنید: مصرف بیش از حد الکل و مصرف کافئین می تواند بر سلامت اسپرم تأثیر منفی بگذارد. محدود کردن این مواد می تواند به حفظ باروری مطلوب کمک کند.
• اجتناب از سیگار: کشیدن سیگار و محصولات تنباکو می تواند به کیفیت اسپرم آسیب برساند و باروری را کاهش دهد. ترک سیگار می تواند سلامت اسپرم را بهبود بخشد.

2. ورزش منظم و مدیریت استرس 

• درگیر فعالیت بدنی منظم برای حمایت از سلامت و رفاه کلی باشید. ورزش می تواند به حفظ وزن سالم، بهبود گردش خون و کاهش استرس کمک کند، که همه اینها می تواند برای سلامت اسپرم مفید باشد.
• استرس مزمن می تواند بر سطح هورمون ها و تولید اسپرم تاثیر بگذارد. فعالیت های کاهش دهنده استرس مانند مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفس عمیق یا سرگرمی ها را برای کاهش استرس و حمایت از سلامت اسپرم انجام دهید.

3. سکس ایمن و اجتناب از محیط های گرم

• با استفاده از کاندوم در طول فعالیت جنسی در برابر عفونت های مقاربتی محافظت کنید. برخی از بیماری های مقاربتی می توانند بر باروری و کیفیت اسپرم تأثیر بگذارند.
• از قرار دادن ناحیه تناسلی در معرض گرمای بیش از حد، مانند جکوزی، سونا، یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید. دمای بالا می تواند بر تولید و کیفیت اسپرم تأثیر منفی بگذارد.

4. حفظ وزن سالم و انجام معاینات منظم سلامت

• اضافه وزن یا کمبود وزن می تواند بر سطح هورمون ها و باروری تأثیر بگذارد. از طریق یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، وزن خود را حفظ کنید.
• برای ارزیابی کلی سلامت، از جمله سلامت باروری، بازدیدهای معمول را با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برنامه ریزی کنید. هر گونه نگرانی یا مشکل احتمالی را به سرعت برطرف کنید.

5. قرار گرفتن در معرض سموم و حفظ بهداشت

• قرار گرفتن در معرض سموم محیطی و مواد شیمیایی که ممکن است به سلامت اسپرم آسیب برساند را به حداقل برسانید. این شامل خطرات شغلی، آفت کش ها و برخی داروها می شود.
• بهداشت دستگاه تناسلی را برای کاهش خطر عفونت و حمایت از سلامت کلی باروری رعایت کنید.

6. مصرف مکمل ها

• برخی مکمل ها مانند اسید فولیک، روی، سلنیوم و کوآنزیم Q10 ممکن است از سلامت اسپرم حمایت کنند. قبل از افزودن هر گونه مکملی به برنامه روزانه خود با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

با گنجاندن این شیوه های مراقبت از اسپرم در سبک زندگی خود، می توانید به حمایت و حفظ سلامت مطلوب اسپرم کمک کنید، در نتیجه باروری و رفاه باروری را افزایش دهید. اگر هنوز هم نیازمند اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با مشاوره روانشناسی تماس بگیرید.