فرایند و مراحل یادگیری چیست؟

آگاهی از مراحل یادگیری کمک می‌کند درک بهتری از فراز و نشیب‌های مسیر در ارتباط با موضوعی که قصد یادگیری آن را دارید، کسب کنید. از آنجا که یادگیری تغییرات نسبتا پایدار در رفتار بالقوه فرد است که در نتیجه تمرین و تجربه رخ می‌دهد؛ توجه به شیوه یادگیری و مراحل آن دوچندان می‌شود چراکه بعد از فراگیری رفتار یا مهارتی، تغییرات با دشواری بیشتری همراه است. در صورتی که قصد آموختن مهارتی را داشته باشید معمولا شروع آن فعالیت لذت بخش نمی‌باشد و نیاز به انگیزه، صبر و پشتکار دارد ولی زمانی که در آن حوزه مهارت بیشتری پیدا می‌کنید، برای یادگیری بیشتر مشتاق‌ می‌شوید. هر مهارتی که قصد فراگیری آن را دارید با مراحلی همراه است که در ادامه این مقاله به توضیح آن می‌پردازیم.

یادگیری و مراحل آن

افراد به منظور کسب دانش و تقویت توانایی‌هایشان به یادگیری مبادرت می‌ورزند. یادگیری فرایندی است که در زندگی هر کسی همواره جریان دارد. گاهی علی رغم میل باطنی در حوزه آموزش ناچار به یادگیری هستید. یادگیری، فرآیندی است که طی مراحل مختلف صورت می‌گیرد. حتی اگر فکر می‌کنید در مهارتی استعداد ندارید، با اتخاذ روش‌هایی برای طی مراحل یادگیری می‌توانید به آن مهارت دست پیدا کنید.

اینفوگرافیک فرایند و مراحل یادگیری

مرحله اول: انگیزه

اولین مرحله در یادگیری انگیزه داشتن است. حتما توجه کردید زمانی که انگیزه کافی برای یادگیری دارید، صرف نظر از سطح هوش و زمانی که برای یادگیری معمول صرف می‌کنید، در مدت زمان کمتری یادگیری حاصل می‌شود. داشتن انگیزه با رغبت در یادگیری همراه است که به آزاد شدن هورمون دوپامین کمک می‌کند. در نتیجه یادگیری راحت‌تر حاصل می‌شود. شما با ایجاد انگیزه در کودک خود می‌توانید او را برای یادگیری ترغیب کنید. 

برای اطلاع بیشتر در زمینه افزایش انگیزه کودکان کلیک کنید.

مراحل یادگیری | مرحله دوم: برقراری ارتباط بین هدف و انگیزش

زمانی که اهداف خودتان را تعیین می‌کنید و از انگیزه کافی برای رسیدن به هدف برخوردار باشید، فرایند یادگیری تسهیل می‌شود. برای صرفه جویی در زمان، می‌توانید انگیزه تان را در جهت رسیدن به اهداف هدایت کنید.

نخستین سطح یادگیری مبتنی بر حافظه و به خاطر سپردن تئوری‌ها یا معلومات کسب شده است تا در مراحل بعدی بتوانید آن را به سطح عمل برسانید. در مراحل اولیه، تکلیف برایتان تازگی دارد پس در ابتدا به توجه و تمرکز بالایی نیاز دارید که باعث می‌شود از پردازش همزمان امور غافل شوید. از سویی پیشرفت در یادگیری در مراحل اولیه سریع‌تر است.

مرحله سوم: داشتن محرک قوی

هدفی را برگزینید که به اندازه کافی برایتان چالش برانگیز باشد. هدفی که به راحتی به آن برسید نمی‌تواند برای تداوم یادگیری موثر باشد، چون سریع به مطلوب خود می‌رسید. از طرفی تعیین اهدافی که خیلی دور از دسترس هستند، ممکن است شما را در مسیر رسیدن ناکام کند پس به طور کلی از آن دست می‌کشید.

مراحل یادگیری | مرحله چهارم: جستجو برای بهترین راهکار 

هنگام یادگیری هر موضوعی، با گزینه‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوید که باید از بین آن‌ها بهترین را انتخاب کنید. وقتی در آن زمینه مهارت کافی را به دست آوردید، دنبال تکنیک‌ها و روش‌هایی می‌روید که هرچه سریعتر به جواب یا هدف خود برسید. یافتن بهترین راه حل، یکی از مراحل یادگیری است که مانع از اتلاف وقت و انرژی تان می‌شود. در این مرحله، ناهماهنگی در مهارت کمتر می‌شود و به تدریج به سمت کارآیی بیشتر حرکت می‌کنید. برای مثال اطلاع از روش‌های صحیح درس خواندن یکی از این راه حل‌ها است. 

مرحله پنجم: ثبات یافتن و خودکار شدن در یادگیری

یادگیری که با تمرین و تکرار همراه باشد به تدریج شما را به مرحله تثبیت و حرفه‌ای شدن می‌رساند. البته رسیدن به این مرحله، نیاز به صبر و حوصله دارد. در این مرحله است که افراد در زمینه شغلی، ورزشی یا تحصیلی با تجربه و حرفه‌ای می‌شوند. پیشرفت در یادگیری، بر اثر تمرین و تکرار، با وارد شدن به مرحله خودکار شدن یادگیری حاصل می‌شود. در این مرحله توانایی و مهارت یادگرفته شده، به تمرکز و توجهی که در مراحل قبلی به آن نیاز داشتید ندارد، پس توانایی پردازش همزمان افزایش پیدا می‌کند.

ساده‌ترین مثال مهارت خواندن یا نوشتن است. در مراحل اولیه، شما باید روی محتوای مورد نظر تمرکز زیادی صرف می‌کردید ولی اکنون به راحتی و بدون نیاز به تمرکز این کار را انجام می‌دهید. در این سطح، یادگیرنده قابلیت تجزیه و تحلیل مباحث را پیدا می‌کند و می‌تواند موضوع را از جنبه‌های مختلف بررسی کند.

مرحله ششم: حذف رفتار‌های اضافی

زمانی که در یادگیری، پیشرفت داشته باشید، از مهارت کافی برخوردار می‌شوید. بسیاری از اعمال غیر ضروری از بین می‌روند. به عنوان مثال یک کودک قبل از اینکه به توانایی شناختی لازم برسد، در ابتدا با صدای بلند با خودش حرف می‌زند به تدریج که پیشرفت می‌کند صحبت کردن با خود با صدای بلند به خودگویی‌های ذهنی تبدیل می‌شود. آگاهی والدین از این مراحل به کودکان با اختلالات یادگیری کمک شایانی می‌کند. 

برای اطلاع بیشتر در زمینه اختلالات یادگیری کلیک کنید.

یادگیری و عملکرد

آنچه که یاد گرفته می‌شود ممکن است بلافاصله مورد استفاده قرار نگیرد. برای مثال بازیکنان فوتبال ممکن است با دیدن فیلم یا توضیحات مربی ورزش در طول تمرینات، نحوه بازی کردن را یاد بگیرند اما تا فرصت انجام بازی در روز مسابقه فرا نرسد، ممکن است یادگیری خود را در رفتار ظاهر نسازند. در واقع، بعضی از آنان ممکن است به علت بیماری یا زخمی شدن برای مدت طولانی از بازی کردن منع شوند. بنابراین، می‌گوییم که فرد عملکردی را از طریق یادگیری بدست آورده است، هرچند که رفتار او فورا تغییر نکرده باشد. پس لازم است که زمینه برای انجام آنچه که فرد آموخته است فراهم گردد و در صورتی که رفتار به شیوه صحیح آموخته شود از یاد نخواهد رفت.

سوالات متداول

آگاهی از فرایند یادگیری چه اهمیتی دارد؟

آگاهی از فرایند یادگیری نه تنها در فهم رفتار بهنجار و انطباقی به ما کمک می‌کند بلکه امکان درک بیشتر شرایطی را که منجر به رفتار ناسازگار و نابهنجار می‌شود نیز به ما می‌دهد و در نتیجه روش‌های موثر روان درمانی را به وجود می‌آورند. 

برای آشنایی بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه مراحل یادگیری می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.