قرص متیل فنیدات ساندوز | موارد مصرف، هشدار ها و تداخلات دارویی

قرص متیل فنیدات ساندوز چیست و چه مزایایی دارد؟ ریتالین نام تجاری داروی متیل فنیدات است که یک محرک سیستم عصبی مرکزی است. این ماده بر مواد شیمیایی در مغز و اعصاب تأثیر می گذارد که به بیش فعالی و کنترل ضربه کمک می کند. ریتالین برای درمان اختلال نقص توجه (ADD ) اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و نارکولپسی استفاده می شود. ریتالین باید به عنوان بخشی از یک برنامه کلی درمان ADHD که ممکن است شامل مشاوره یا سایر درمان ها باشد، استفاده شود. کاربرد آن در کودکان و نوجوانان 6 تا 17 ساله و بزرگسالان 18 تا 65 ساله نشان داده شده است.  

اختلال بیش فعالی

اختلال بیش فعالی نقص توجه (ADHD) نوعی است که فرد مبتلا به این اختلال حرکات تند بدنی داشته در تمرکز وتوجه طولانی مدت دچار مشکل است. رفتارهای تکانشی هم دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان بیش فعالی کلیک کنید.
در اختلال نقص توجه (ADD) افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه، حواس پرتی و حافظه ضعیف دارند. که به عنوان زیرمجموعه کمبود توجه بیش فعالی شمرده می شود. دانشمندان هنوز به دلایل قطعی نرسیده اند اما به طور کلی ژنتیک، ضربه به سر و آسیب مغزی هنگام تولد، مشکلات شیمی عصبی مغز، تغذیه، عوامل روان شناختی مادر در حین بارداری، و .. را موثر دانسته اند.  

اینفوگرافیک قرص متیل فنیدات ساندوز

مکانیسم اثر قرص متیل فنیدات ساندوز

قرص متیل فنیدات ساندوز یا ریتالین، یک مهارکننده قوی بازجذب دوپامین و مقداری هم نوراپی نفرین در دستگاه عصب مرکزی است. ظاهرا نقص فعالیت دوپامین و نوراپی نفرین از علل اختلال کم توجهی یبش فعالی در کودکان و بزرگ سالان است. متیل فندیت با افزایش فعالیت دوپامین ونوراپی نفرین در بهبود علائم بیش فعالی موثر است.
درمورد بیماری حمله خواب یا نارکولپسی هم نقص در فعالیت نورون های دوپامینرژیک و ارکسین از علل بیماری است که این دارو با همان مکانیسم یاد شده سعی درکنترل بیماری دارد. تفاوتی که با آمفتامین دارد در این است که برعکس آمفتامین که آزادشدن دوپامین را تحریک می کند ریتالین با جلوگیری از بازجذب دوپامین باعث بالا رفتن این انتقال دهنده عصبی می شود. از این داروبرای درمان اختلال دوقطبی و افسردگی عمده نیز استفاده شده است.  

پیامد های سوء مصرف قرص متیل فنیدات ساندوز

مبتلایان به اختلال بیش فعالی میزان بازجذب دوپامین بسیار بالایی نسبت به افراد نرمال دارند درنتیجه میزان دوپامین لازم برای تنظیم رفتارهای مناسب مثل توجه وتمرکز و تامل در تصمیم گیری کم است. مصرف ریتالین در این شرایط باعث می شود میزان دوپامین به حد اعتدال برسد اما زمانی که جوانان بدون تجویز پزشک و بدون علت پزشکی موجهی این دارو را مصرف می کنند. از آن جائی که دوپامین در بدن آن ها به حد اعتدال وجود دارد. پس از مصرف دارو از حد اعتدال خارج می شود و همین باعث برانگیختگی بیش از حد می شود. که جوان را تشویق به درس خواندن یا کارکردن می کند.
اما نکته ی منفی ماجرا در این است که زمانی که اثر قرص متیل فنیدات ساندوز از بین می رود فرد احساس افسردگی می کند و برای غلبه بر این احساس مجددا داروی ریتالین را خودسرانه مصرف می کند و در نهایت دچار اعتیاد می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه علل گرایش به اعتیاد کلیک کنید.  

روش مصرف

قرص متیل فنیدات ساندوز باید با کمک مایعات به طور کامل بلعیده شوند و نباید جویده، تقسیم یا خرد شوند. روزانه یکبار در صبح مصرف می شود. موارد منع مصرف به شرح زیر است.

• حساسیت بیش از حد گلوکوم فئوکروموسیتوم در طول درمان بدون MAOI غیر انتخابی، برگشت ناپذیر، یا در حداقل 14 روز از قطع دارو
• پرکاری تیروئید یا تیروتوکسیکوز.
• وجود یا سابقه افسردگی شدید
• بی اشتهایی عصبی/اختلال بی اشتهایی
• علائم روان پریشی
• اختلالات خلقی شدید، شیدایی، اسکیزوفرنی
• اختلال شخصیت روانی/مرزی ا
• ختلال دوقطبی (عاطفی) شدید و اپیزودیک (نوع 1).
• اختلالات قبلی CV شامل HTN شدید، نارسایی قلبی، بیماری انسداد شریانی، آنژین، بیماری قلبی مادرزادی همودینامیکی قابل توجه، کاردیومیوپاتی، MI، آریتمی های بالقوه تهدید کننده زندگی و کانالوپاتی ها.
• وجود اختلالات عروقی مغزی، آنوریسم مغزی، ناهنجاری های عروقی از جمله واسکولیت یا سکته مغزی.
• تمایل به خودکشی

هشدارها

• در صورت ابتلا به گلوکوم، تیک یا سندرم تورت، یا اضطراب شدید، تنش یا تحریک، نباید از ریتالین یا قرص متیل فنیدات ساندوز استفاده کنید.
• متیل فنیدات ممکن است باعث اعتیاد شود. سوء استفاده می تواند باعث اعتیاد، مصرف بیش از حد یا مرگ شود. اگر در مصرف مواد مخدر یا الکل مشکلی داشته اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• محرک ها باعث ایجاد سکته مغزی، حمله قلبی و مرگ ناگهانی در افراد مبتلا به فشار خون بالا، بیماری قلبی یا نقص قلبی شده اند.
• اگر در 14 روز گذشته از مهارکننده MAO مانند ایزوکربوکسازید، لینزولید، تزریق متیلن بلو، فنلزین، راساژیلین، سلژیلین یا ترانیل سایپرومین استفاده کرده اید، از ریتالین استفاده نکنید.
• متیل فنیدات ممکن است باعث روان پریشی جدید یا بدتر شود (افکار یا رفتارهای غیر معمول)، به ویژه اگر سابقه افسردگی، بیماری روانی یا اختلال دوقطبی دارید.
• ممکن است مشکلات گردش خون داشته باشید که می تواند باعث بی حسی، درد یا تغییر رنگ در انگشتان دست و پا شود.
• ریتالین برای افراد زیر 6 سال مجاز نیست. ریتالین LA برای بیماران 6 تا 12 سال تأیید شده است. ریتالین برای افراد مسن مجاز نیست.

گفتگو با پزشک، در صورت داشتن علائم زیر

• علائم مشکلات قلبی - درد قفسه سینه
• احساس سبکی سر یا تنگی نفس
• علائم روان پریشی  پارانویا
• پرخاشگری، مشکلات رفتاری جدید
• دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند
• علائم مشکلات گردش خون
• زخم های غیر قابل توضیح در انگشتان دست و پا
• افسردگی، بیماری های روانی، اختلال دوقطبی، روان پریشی یا افکار یا اقدامات خودکشی.
• تیک های حرکتی (گرفتگی عضلات) یا سندرم تورت.
• مشکلات گردش خون در دست یا پا.
• تشنج یا صرع.
• مشکلات مری، معده یا روده.
• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل
• در صورت بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.

درمان با قرص های متیل فنیدات طولانی مدت در همه بیماران مبتلا به ADHD نشان داده نمی شود و تصمیم برای استفاده از دارو باید بر اساس ارزیابی بسیار دقیق شدت و مزمن بودن علائم بیماران در ارتباط با سن بیماران باشد.  

مراقبت های ویژه

بیماران را تحت درمان طولانی مدت (یعنی بیش از 12 ماه) از نظر وضعیت CV، رشد، اشتها، توسعه بدخیمی یا بدتر شدن اختلالات روانپزشکی از قبل زیر نظر بگیرید. در صورت بروز علائم شیدایی یا روان پریشی، افزایش تشنج یا تشنج های جدید و لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، کمبود آهن یا سایر تغییرات از جمله نشان دهنده اختلالات جدی کلیوی یا کبدی مصرف را قطع کنید.

متیل فنیدات ساندوز |نظارت مستمر

• فشار خون و نبض باید در هر سانتیمتر تنظیم دوز و سپس حداقل هر 6 ماه یکبار در نمودار صدک ثبت شود.
• ارتفاع، وزن و اشتها باید حداقل 6 ماه با حفظ نمودار رشد ثبت شود.
• پیشرفت بدخیمی یا بدتر شدن اختلالات روان پزشکی از قبل باید در هر تعدیل دوز و سپس حداقل هر 6 ماه و در هر ملاقات کنترل شود.
• رشد، وضعیت سلامت روان و قلبی عروقی باید به طور مداوم کنترل شود.
• بیماران باید از نظر خطر انحراف، سوء استفاده و سوء استفاده از متیل فنیدات تحت نظر باشند.

 

تداخلات دارویی و واکنش های نامطلوب

بی خوابی، عصبی بودن، سردرد نازوفارنژیت، بی اشتهایی، کاهش اشتها، کاهش متوسط ​​وزن و افزایش قد در طول استفاده طولانی مدت در فرزند. پرخاشگری، آشفتگی، اضطراب، افسردگی، تحریک پذیری، رفتار غیر طبیعی، نوسانات خلقی، تیک ها، سرگیجه، دیسکینزی، بیش فعالی روانی، خواب آلودگی، آریتمی، تاکی کاردی، تپش قلب، سرفه، درد دهان و حلق، درد در قسمت فوقانی شکم، اسهال، تهوع، ناراحتی معده، استفراغ، خشکی دهان و ... درصورت رویت هریک از علائم یادشده فورا با پزشک مربوطه مشورت کنید. از جمله تداخلات دارویی می توان به موارد زیر اشاره کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.

• ممکن است متابولیسم داروهای ضد انعقاد کومارین، فنوبارب، فنی توئین، پریمیدون، TCAs و SSRIs را مهار کند.
• ممکن است اثر داروهای ضد فشار خون را کاهش دهد. MAOI های غیر انتخابی، برگشت ناپذیر اثرات CNS ممکن است با مصرف الکل تشدید شود.
• خطر افزایش ناگهانی فشار خون بدون بیهوشی هالوژنه شده است.
• استفاده همزمان با کلونیدین یا سایر آگونیست های α-2 با اثر مرکزی.
• تداخلات فارماکودینامیکی با آگونیستهای مستقیم و غیر مستقیم دوپامین یا آنتاگونیستهای دوپامین از جمله داروهای ضد روان پریشی.
• افزایش سطح سروتونین و نوراپی نفرین خارج سلولی با داروهای سروتونرژیک.

 

متیل فنیدات ساندوز | تیتراسیون دوز

تیتراسیون دقیق دوز در شروع درمان با قرص های متیل فنیدات طولانی مدت ضروری است. تیتراسیون دوز باید با کمترین دوز ممکن شروع شود. دوز ممکن است با افزایش 18 میلی گرم تنظیم شود. ممکن است در فواصل تقریباً هفته ای ادامه یابد. حداکثر دوز روزانه: 54 میلی گرم. بیمارانی که در حال حاضر از متیل فنیدات استفاده می کنند دوز قبلی متیل فنیدات روزانه: 5 میلی گرم tid 18 میلی گرم یک بار در روز، 10 میلی گرم tid 36 میلی گرم یک بار در روز، 15 میلی گرم tid 54 میلی گرم یک بار در روز.
به طور کلی، تنظیم دوز ممکن است تقریباً در فواصل هفتگی انجام شود. حداکثر دوز روزانه قرصهای متیل فنیدات با انتشار طولانی مدت 54 میلی گرم در کودکان، 72 میلی گرم در نوجوانان و 108 میلی گرم در بزرگسالان است. تیتراسیون دقیق دوز توسط پزشک مسئول به منظور اجتناب از دوزهای غیر ضروری زیاد متیل فنیدات لازم است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه ترک ریتالین کلیک کنید.
دوز شروع توصیه شده قرص های متیل فنیدات با مصرف طولانی مدت برای بیمارانی که در حال حاضر از متیل فنیدات استفاده نمی کنند، یا برای بیمارانی که محرک های دیگری به غیر از متیل فنیدات مصرف می کنند، 18 میلی گرم یک بار در روز است. اگر پس از تعدیل دوز مناسب در یک دوره یک ماهه بهبودی مشاهده نشد، مصرف دارو باید قطع شود.  

مصرف طولانی در کودکان و نوجوانان

ایمنی و اثربخشی استفاده طولانی مدت از متیل فنیدات به طور سیستماتیک در کارآزمایی های کنترل شده ارزیابی نشده است. درمان با متیل فنیدات لازم نیست نامحدود باشد. درمان با متیل فنیدات معمولاً در دوران بلوغ یا پس از آن متوقف می شود. پزشكی كه متیل فنیدات را برای دوره های طولانی (بیش از 12 ماه) در كودكان و نوجوانان مبتلا به ADHD انتخاب می كند، باید به طور دوره ای مفید بودن طولانی مدت دارو را برای هر بیمار با دوره های آزمایشی بدون تجویز دارو ارزیابی كند.
تا عملکرد بیمار را بدون دارو درمانی ارزیابی كند. توصیه می شود که متیل فنیدات حداقل سالی یکبار برای ارزیابی وضعیت کودک (با ترجیح در زمان تعطیلات مدرسه) از چالش خارج شود. بهبودی ممکن است زمانی که دارو به طور موقت یا دائمی قطع شود، ادامه یابد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بیش فعالی کودکان کلیک کنید.  

کاهش دوز و قطع دارو

اگر علائم پس از تعدیل دوز مناسب طی یک ماه بهبود نیافت، باید درمان متوقف شود. در صورت تشدید متناقض علائم یا سایر عوارض جانبی جدی، دوز باید کاهش یابد یا قطع شود.

متیل فنیدات ساندوز | عود مجدد علائم

بازگشت علائم اصطلاحی است برای شدت گرفتن علائم بیماری به دنبال از بین رفتن اثرات دارو. زمانی که بیمار از ریتالین مصرف می کند تمرکز بهتری پیداکرده و آرام می شود اما با از بین رفتن اثرات دارو احتمالا رفتارهای پرخاشگرانه و سرشار از عصبانیت مجددا اوج بگیرد. برگشت علائم به دنبال از بین رفتن اثر قرص در بین خصوصا کودکان بسیار شایع است اما در حدی نیست که نیاز به قطع مصرف دارو داشته باشد. اما اگر کودک شما برگشت علائم بسیاری شدید وخارج از متعارفی داشت با پزشک او مشورت کرده و دارویی مثل دگزدرین که اثر طولانی تری دارد تجویز می گردد تا میزان برگشت علائم را کنترل کند.  

هشدارهای مخصوص خانواده و بیمار

بیماری که تحت درمان داروی متیل فندیت است نباید کافئین و قهوه، چای، کولا و شکلات مصرف کند. این موارد باعث افزایش تحریک پذیری می شود. علاوه بر این موارد زیر در هنگام استفاده از دارو باید رعایت شود.

• دارو را خرد نکنید و از جویدن آن پرهیز کنید.
•  از مصرف داروهای OTC اجتناب ورزید مگر آنکه مطابق دستور پزشک تجویز شده باشند.
• از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید. ریتالین را باید تدریجاً طی چند هفته قطع کنید در غیر این صورت احتمال بروز خواب آلودگی، افسردگی ممکن است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.
• در صورت رویت علائمی مثل تاری دید و گیجی از رانندگی و دیگر فعالیت‌های نیازمند به هوشیاری اجتناب ورزید.
•  از مصرف مشروبات الکلی پرهیز نمایید.
• در طول روز زیاد استراحت کافی داشته باشید چرا که معمولا در انتهای روز بیماران احساس خستگی می‌کنند.
• در طول هفته ۳-۲  بار خود را وزن کنید

 

سخن پایانی درمورد قرص متیل فنیدات ساندوز

بیماری بیش فعالی یا  نقص توجه، بیماری حملات خواب، احتیاج به دارودرمانی درکنار روان درمانی داشته و نیازمند بررسی دقیق و پیگیری طولانی مدت توسط روان پزشک است. به دلایلی که پیش تر گفته شد متیل فندیت اعتیادآور است پس از مصرف بدون دریافت نسخه از پزشک خودداری کنید. اگر شما هم در این زمینه مسئله ای دارید می‌توانید موضوع را با روانشناسان ما در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در میان بگذارید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.