تنظیم هورمون های مردانه | روش های تنظیم هورمون مردانه تستوسترون

تنظیم هورمون های مردانه برای سلامتی بدن نقش مهمی دارند و عدم تعادل آن ها می تواند برای سلامتی افراد خطرناک باشد. بنابراین نیاز است که با هورمون های بدن آشنایی داشته باشید و شیوه های تعدیل آن ها را بشناسید. در مقاله امروز به موضوع تنظیم هورمون های مردانه مفصل می پردازیم. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره جنسی کلیک کنید. 
 

هورمون مردانه تستوسترون

تستوسترون هورمونی مردانه و موثر در رشد اندام های جنسی و بروز صفات ثانویه جنسی مردان محسوب می شود. صفات ثانویه جنسی مردان مواردی مانند رویش موی صورت، بم شدن صدا، ریزش موی سر و خواص آنابولیک مانند رشد عضلات و توده استخوانی را در بر می گیرند. این هورمون منجر به جهش رشد در نوجوان ها و اتمام رشد قطعی با بستن صفحات رشد در دو انتهای استخوان ها می گردد. تستوسترون سبب ساخته شدن بافت ها می شود. 

تستوسترون از کجا ترشح می شود؟

تستوسترون، هورمون جنسی اولیه مردانه، عمدتاً توسط بیضه‌ها در مردان تولید و ترشح می‌شود. در نتیجه برداشتن بیضه باعث کاهش صفات ثانویه جنسی می گردد. در مردان و زنان در مقادیر کمتر از غدد فوق کلیوی تولید و ترشح می‌شود. در اینجا تجزیه و تحلیل ترشح تستوسترون در بدن است:

1. بیضه ها (مرد):

 - بیضه ها که در داخل کیسه بیضه قرار دارند، مسئول تولید تستوسترون در مردان هستند. سلول های تخصصی درون بیضه ها به نام سلول های لیدیگ در پاسخ به هورمون لوتئینیزه کننده (LH) که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود، تستوسترون را سنتز و ترشح می کنند.

2. غدد فوق کلیوی:

- علاوه بر بیضه ها، غدد فوق کلیوی نیز که در بالای کلیه ها قرار دارند، مقدار کمی تستوسترون تولید می کنند. در حالی که بیضه ها منبع اصلی تستوسترون در مردان هستند، غدد فوق کلیوی نقش کوچکی در ترشح تستوسترون در مردان و زنان دارند.

3. تخمدان ها (زنان):

- در زنان، تخمدان ها مسئول تولید مقادیر کمی تستوسترون هستند که عمدتاً از طریق سلول های theca در فولیکول های تخمدان هستند. تستوسترون نقش مهمی در سلامت باروری زنان دارد و به میل جنسی، سطح انرژی و رفاه کلی کمک می کند.

4. تبدیل هورمون های پیش ساز:

 - تولید تستوسترون شامل یک سری مراحل در بدن است. کلسترول به پرگننولون تبدیل می شود که بیشتر به هورمون های پیش ساز مختلفی مانند DHEA و آندروستندیون تبدیل می شود. این پیش سازها در نهایت با کمک چندین آنزیم و سیگنال های هورمونی به تستوسترون تبدیل می شوند.

5. تنظیم تولید تستوسترون:

 - تولید تستوسترون به شدت توسط محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد (HPG) تنظیم می شود. هیپوتالاموس هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) را ترشح می کند تا غده هیپوفیز را برای ترشح هورمون لوتئینیزه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) تحریک کند. LH بر روی سلول های لیدیگ در بیضه ها عمل می کند تا تولید تستوسترون را افزایش دهد.

به طور کلی، تولید تستوسترون فرآیند پیچیده ای است که شامل چندین غدد، سلول ها و مسیرهای هورمونی است که با هم کار می کنند تا تعادل هورمونی را حفظ کنند و از عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف در بدن پشتیبانی کنند. اگر نگرانی هایی در مورد سطح تستوسترون یا سلامت هورمونی وجود دارد، مشورت با یک پزشک مانند یک متخصص غدد، می تواند به تعیین علل زمینه ای و ایجاد درمان یا استراتژی های مدیریتی مناسب کمک کند.

وظایف تستوسترون

تستوسترون وظیفه تنظیم و تولید اسپرم را عهده دار می باشد. این هورمون همچنین وظایف دیگری مانند افزایش میل جنسی تراکم استخوان تولید گلبول‌های قرمز خون توزیع چربی و قوت عضله را هم در بر می گیرد. وجود تستوسترون حتی در زن ها هم سبب افزایش میل جنسی زنان و قدرت ماهیچه های آن ها می شود. اما میزان زیاد آن در زن ها می‌تواند مواردی همچون ناباروری و طاسی را ایجاد کند.

تحقیقات نشان داده است تستوسترون به سلامت قلب و عروق کمک می کند. علاوه بر این مردانی که میزان بالاتری از تستوسترون را دارند کمتر در معرض بیماری آلزایمر قرار می‌گیرند. هرچند تستوسترون به طور عادی به عنوان هورمون مردانه شناخته می شود اما زن ها هم آن را تولید می‌کنند. فقط میزان بالای تستوسترون احتمال دارد منجر به قاعدگی نامنظم و افزایش وزن، آکنه و ناباروری شود. در مردان پرکاری تیروئید، تومور بیضه، تومور قشر غده فوق کلیوی، ممکن است در دوران یائسگی رخ دهد و باعث کاهش میل جنسی در آنان شود.  

تنظیم هورمون های مردانه | کمبود تستوسترون

تستوسترون علاوه بر تحریک جنسی مردان در حفظ نعوظ هم کمک کننده است که این هورمون به تنهایی سبب ایجاد نعوظ نمی گردد اما مغز را می تواند برای تولید نیتریک اکسید تحریک نماید. نیتریک اکسید مولکولی است که واکنش های شیمیایی را برای نعوظ راه‌اندازی می‌کند. وقتی که سطح تستوسترون خیلی پایین باشد مرد برای رسیدن به نعوظ قبل از رابطه جنسی مشکلاتی پیدا می کند. هرچند این هورمون تنها یکی از عواملی است که می تواند برای نعوظ موثر باشد. این را بدانید که تستوسترون به تنهایی پایین بودن آن یک بیماری محسوب نمی شود. برای شخیص کمبود تستوسترون می تواند تست های آزمایشگاهی و ارزیابی بالینی کمک گرفت. برای آشنایی با اختلال نعوظ کلیک کنید. 

کاهش میل جنسی

کمبود تستوسترون باعث عملکرد ضعیف بیضه ها می شود و سندروم کمبود آندروژن یا هایپوگنادیسم را به وجود می‌آورد. نشانه های کمبود تستوسترون ممکن است شامل کاهش میل جنسی یا اختلال عملکرد نعوظ، کاهش قدرت یا انرژی، تحریک پذیری و اختلال در خواب و نشانه های افسردگی شود. هورمون تستوسترون در مردان باعث صفات اولیه و ثانویه جنسی می گردد. نشانه های اولیه کاهش تستوسترون شامل کاهش تولید اسپرم، کاهش میل جنسی و بزرگی و یا تورم بافت پستان ها می باشد. اگر کاهش تستوسترون ادامه پیدا کند نشانه هایی همچون کاهش قدرت جسمانی و ریزش مو بدن، از دست دادن توده عضلانی، افزایش چربی بدن، پوکی استخوان، کاهش انرژی و کوچک شدن بیضه در مردان را مشاهده می کنید.

عواملی مانند آسیب و ضربه به بیضه، عفونت بیضه ها با استفاده از داروهایی مانند مسکن اپیوئیدی، بالا بردن میزان پرولاکتین، ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و چاقی و ایدز و بیماری‌های ژنتیکی مانند سندروم کلاین فلتر و سندرم پرادرویلی باعث کاهش میزان تستوسترون در بدن می گردد.  

تاثیرات تستوسترون بر بدن

خیلی از افراد ممکن است از این هورمون در بدن سازی ها استفاده نمایند تا زودتر به تراکم ماهیچه دست پیدا کنند اما با این حال فواید درمان با تستوسترون برای افرادی رخ می‌دهد که دچار کمبود آن هستند. در غیر این صورت استفاده از آن می تواند عارضه هایی به همراه داشته باشد. تستوسترون تاثیرات متنوعی بر بدن می‌گذارد که شامل موارد زیر می شوند:

1-تنظیم هورمون های مردانه |تعادل آب و الکترولیت

هورمون های استروئیدی بسیاری می توانند بازجذب سدیم را در توبول های دیستال کلیه ها بالا ببرند. تستوسترون هم چنین تاثیراتی دارد، ولی تاثیر آن در قیاس با مینرالوکورتیکوئید های فوق کلیه ناچیز می باشد. با وجود این حجم خون و مایع خارج سلولی بدن مرد بعد از سن بلوغ در نوجوان نسبت به وزنش قریب بر ۵ تا ۱۰ درصد بالا می رود.

2-تاثیر بر گلبول های قرمز خون

تستوسترون باعث افزایش گلبول های خون می‌شود. اگر تستوسترون را به مقدار نرمال به بدن یک بزرگسال اخته تزریق شود تعداد گلبول های قرمز در هر میلیمتر مکعب خون ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. هم چنین مردها به طور متوسط در هر میلی متر مکعب خون خود حدود ۷۰۰ هزار گلبول قرمز بیش از زن ها دارند. با وجود ارتباط زیادی بین تستوسترون و افزایش هماتوکریت، اینطور به نظر نمی‌آید که تستوسترون اثر اریتروپوییتین را بالا ببرد یا اثر مستقیم بر ایجاد گلبول های قرمز خون بگذارد. حداقل بخشی از این اثر تستوسترون در افزایش تشکیل گروه گلبول های قرمز امکان دارد ناشی از افزایش میزان متابولیسم بعد از تجویز تستوسترون باشد. همچنین برای آشنایی با کارکردهای هرومون کورتیزول کلیک کنید.

3-تنظیم هورمون های مردانه | تنظیم متابولیسم

متابولیسم پایه انرژی روزانه فرد را در بر می گیرد. متابولیسم سوخت و ساز پایه ۶۰ تا ۷۵ درصد از تمام انرژی روزانه فرد را در بر می گیرد یعنی این مقدار انرژی بدون انجام دادن هیچ کاری در بدن می‌تواند مصرف گردد. این را بدانید که تستوسترون هم مقدار متابولیسم را افزایش می‌دهد و تزریق آن آن می تواند این افزایش را به ۱۵ درصد هم برساند. طبق تحقیقات با افزایش سن که سطح تستوسترون کم می شود فعالیت کمتر متابولیکی در مردان و کاهش سرعت سوزاندن کالری را به همراه می آورد.

4-تاثیر در استخوان بندی

این هورمون باعث افزایش ماتریس استخوان می گردد و سبب احتباس کلسیم می شود. به دنبال افزایش تستوسترون گردش خون در دوران بلوغ یا بعد از تزریق بلندمدت تستوسترون بسیار زیاد بالا می رود و مقدار املاح رسوبی کلسیم در آن ها تا حد زیادی صعود می کند. بنابراین تستوسترون میزان ماتریس استخوان را بالا می‌برد و احتباس کلسیم ایجاد می‌کند. برای آشنایی با اختلالات هورمونی کلیک کنید.

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش میزان ماتریس استخوان نتیجه تاثیر تستوسترون در در آنابولیسم پروتئین ها و تاثیر آن در رسوب املاح کلسیم و در برابر افزایش پروتئین می باشد. در نهایت تستوسترون تاثیرات خاصی بر لگن دارد که شامل باریک کردن خروجی لگن، طویل کردن آن، ایجاد شکل قیف مانند به جای شکل تخم مرغی که در لگن ها مشاهده می شود، افزایش استحکام لگن برای تحمل بار لگن مرد که بدون تستوسترون شبیه لگن زن می گردد.

5-تنظیم هورمون های مردانه | عضله سازی

تستسترون باعث افزایش پروتئین سازی و تکامل عضلات می گردد. یکی از صفات مردانه تکامل عضلات بعد از دوران بلوغ است طوری که حجم توده بدنی مرد حدود ۵۰ درصد بیشتر از توده عضلانی زن می‌گردد. این حالت افزایش پروتئین در قسمتهای غیر عضلانی را به دنبال دارد. خیلی از تغییرات پوست به دلیل نشست پروتئین ها در پوست می باشد و تغییرات صدا هم بستگی به عملکرد آنابولیک تستسترون در مورد پروتئین ها دارد. با توجه به تاثیر زیاد تستوتسترون و اثرات آن بر عضلات گاهی ورزشکاران از یک آندروژن تصنعی برای قوای عضلات خود استفاده می‌کنند که این کار باعث عوارض بلند مدت آن در آینده می شود.

6-تاثیر در پوست

تستوسترون باعث افزایش ضخامت پوست کل بدن می شود و زمختی بافت های زیر جلدی را افزایش می‌دهد. تستسترون میزان ترشح غدد سیاسه را بالا می برد. ترشح بیش از حد این غدد اهمیت زیادی دارد چرا که ترشح بالای آن می تواند باعث پیدایش آکنه درپوست شود. در نتیجه آکنه یا جوش یکی از شایع ترین نشانه های دوران نوجوانی می باشد که بدن مرد برای اولین بار در معرض مقدار زیاد تستوسترون قرار می گیرد. بعد از چند سال از ترشح تستوسترون پوست به صورت نرمال خود را با آن سازگار می کند و آکنه یا جوش صورت در دوران بلوغ از بین می رود.

7-تاثیر در صدا

تستسترون ترشح شده از بیضه یا تستوسترونی که به بدن تزریق شده، باعث هیپرتروفی مخاط حنجره و بزرگی آن می گردد. این اتفاق در آغاز سبب صدای نسبتاً ناموزون و خشن در دوران بلوغ می شود ولی به تدریج صدا به شکل بم و مردانه در می آید.

8-تنظیم هورمون های مردانه | طاسی

تستوسترون باعث رشد موهای خط سفید شکم تا ناف و بالاتر، روی صورت، روی سینه و بر روی سایر نواحی بدن مانند پشت می شود. تستسترون موهای سایر قسمت های بدن را هم پرپشت می کند. تستوسترون منجر به کاهش موی سر می شود. مردهایی که بیضه های غیرفعال دارند طاس می گردند اما خیلی از مردانی که صفات ثانویه جنسی در آن ها بارز است طاس نخواهند داشت زیرا طاسی به دو علت می باشد: یکی زمینه ژنتیکی و دیگری مقادیر زیاد ترشح هورمون های آندروژن در کنار زمینه ژنتیکی. زن هایی که زمینه ژنتیکی دارند و دچار تومورهای آندروژنی می گردند ممکن است مانند مردان طاس شوند. برای آشنایی با علل طاسی منطقه ای کلیک کنید.  
 

روش های تنظیم هورمون های مردانه

عدم تعادل هورمونی می تواند به طور چشمگیری روحیه، اشتها و سلامت روان را به خطر بیندازد. برخی عوامل مانند سن خارج از کنترل هستند اما عوامل قابل کنترلی مانند سبک زندگی و تغییر در آن می تواند بر سطح هورمون ها اثرگذار باشد. حتی جزئی ترین تغییرات در سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث تاثیرات زیان آوری مانند اضطراب و مشکلات مزمن تر شود. با برخی تغییرات ساده در زندگی می توان به تنظیم سطح هورمون ها کمک کرد. از جمله این روش ها شامل موارد زیر می شوند: 

1-داشتن خواب کافی

خواب راحت و کافی مهم ترین عامل برای تعادل هورمون ها می باشد. سطح بعدی هورمون ها امکان دارد به مرور زمان در پاسخ به عواملی مانند کیفیت خواب دچار نوساناتی شود. مطالعات نشان داده است که اثرات زیان آور اختلال خواب بر روی هورمون ها باعث مشکلاتی مانند چاقی، دیابت یا قندخون و مشکلات اشتها می شود. با استراحت کامل و برنامه ریزی منظم می توانید سطح هورمون های بدن را به آسانی تنظیم کنید.

2-اجتناب از نور زیاد در شب

افرادی که در معرض نور آبی مانند تلفن‌های همراه یا صفحه کامپیوتر قرار می‌گیرند چرخه خواب آن ها دچار اختلال می گردد. بدن به این نورها پاسخ می‌دهد گویی نور روز است و هورمون ها را در واکنش به آن ها تنظیم می نماید. مطالعات نشان داده است که بدن کسانی که در معرض نور مصنوعی روشن در شب قرار می گیرد احتمال دارد دچار گیجی شده و باعث شود که هورمون ملاتونین در آن ها متوقف و اثرات منفی بر سایر عملکردهای آن ها بگذارد. بنابراین با اجتناب از لامپ های مصنوعی می توان به تنظیم هورمون های بدن و ریتم شبانه روزی طبیعی برای جلوگیری از بهم ریختگی ساعت خواب کمک کرد.

3-مدیریت استرس

مطالعاتی در مقالات پزشکی تجربی و بالینی نشان داده است که بین استرس و سیستم غدد درون ریز و سطح هورمون ها رابطه وجود دارد. به این معنا که این پیوند قوی می باشد و سطح پایینی از اضطراب سبب واکنش غدد درون ریز می گردد. استرس باعث افزایش آدرنالین و کلسترول می گردد که اگر سطح این هورمون ها افزایش پیدا کند می تواند اختلالاتی ایجاد کند و سبب عواملی مانند چاقی و تغییرات در حال و حتی مشکلات قلبی عروقی شود. به همین علت یافتن روش هایی برای کاهش استرس بسیار ضروری است. کارهایی مانند گوش دادن به موسیقی تاثیر چشمگیری در استرس شما دارد. مخصوصاً زمانی که افراد می خواهند آرامش خود را حفظ کنند. اگر اضطراب و استرس شما به حدی بالاست که نمی توانید آن را کنترل کنید بهتر است آن را با روانشناس و مشاور در میان بگذارید.

4-ورزش برای تنظیم هورمون های مردانه

اثرات ورزش می تواند باعث کاهش پرخوری و کنترل اشتها شود. همین عوامل خود سبب تنظیم هورمون های بدن می شود. علاوه بر این ورزش خود خطر دیابت، متابولیک و مقاومت به انسولین را کاهش می دهد. پرخوری می‌تواند باعث مشکلات متابولیکی در بلند مدت شود ولی مطالعه در مورد چاقی نشان داده که حتی انواع پرخوری های کوتاه باعث افزایش میزان چربی می گردد. همچنین این نوع پرخوری ها باعث افزایش استرس اکسیداتیو هم می شود.

5-اجتناب از مصرف قند

تحقیقات در علوم آزمایشگاهی نشان می دهد که شکر و قند نقش مهمی در مسائلی مانند بیماری های متابولیکی و مقاومت انسولین دارند. هر چند در این زمینه تحقیقات محدود می باشد اما حذف شکر از رژیم غذایی احتمال دارد به کنترل سطح هورمون هایی مانند انسولین کمک کند. بعضی از مردم از قندهای خاص پرهیز می کند اما با این حال گزارشات نشان داده که شکر و شربت ذرت با فروکتوز بالا و عسل واکنش های مانند آن را ایجاد می کند. بنابراین فرد احتمال دارد از پرهیز همه قندها به جای نوع خاصی از آن ها سود ببرد. برای آشنایی با تغذیه سالم برای تنظیم هورمون ها کلیک کنید.

6-خوردن چربی های مفید

چربی های مفید می توانند باعث تعادل هورمون ها در اشتها و احساس سیری شود. مطالعات نشان می دهد که اسیدهای چرب زنجیره متوسط مثل روغن نارگیل یا روغن نخل سرخ برای تنظیم سلول های مسئول واکنش فرد به انسولین نقش زیادی ایفا می‌کند. روغنی مانند زیتون می تواند سطح هورمونی اشتها را تنظیم کرده و آن را به تعادل برساند.

7-ترک سیگار برای تنظیم هورمون های مردانه

دود سیگار باعث اختلال در هورمون ها می شود. با توجه به تحقیقات بین المللی پزشکی دود سیگار در تغییرات در سطح هورمون های تیروئیدی و تحریک هورمون هیپوفیز و افزایش هورمون های استروئید مانند کورتیزول که باعث استرس می شوند، نقش چشمگیری دارد.

8-خوردن پروتئین کافی

مصرف مقداری پروتئین در هر وعده غذایی نیاز است. پروتئین رژیمی اسید آمینه مهم را فراهم می کند و باید هر روز مصرف گردد تا سلامت استخوان پوست و ماهیچه های بدن افراد تامین شود. علاوه بر این پروتئین میزان هورمون های بدن را تنظیم می کند و در تولید هورمون هایی که اشتها را سرکوب می‌کنند نقش دارد. کربوهیدرات های تصفیه شده باعث تحریک مقاومت انسولین می شود. پرهیز از این موارد و کاهش مصرف کربوهیدرات ها سبب کاهش سطح و افزایش حساسیت انسولین می گردد.  

سخن آخر

هورمون های افراد می تواند تحت شرایط مختلفی تغییر کند و تنظیم آن ها به هم بریزد. علاوه بر عوامل ارثی و فیزیولوژیکی، عوامل روانشناختی در تغییر تنظیم هورمون ها نقش مهمی دارند. اگر شما هم تحت شرایط مختلفی، دچار این مسئله هستید و برای آن نگرانی دارید می توانید آن را با مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی در میان بگذارید.