
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
هیستری یک نوع اختلال روانی در دسته اختلالات اضطرابی است که نشانههای آن تماما جسمانی میباشد. در واقع فرد به ظاهر دچار یک بیماری جسمانی شده است ولی هیچ علت پزشکی برای این اختلال بیمار وجود ندارد. شاید برای شما نیز جالب باشد فرد مبتلا به طور ناگهانی احساس میکند فلج است و نمیتواند راه برود. در حالی که هیچ گونه صدمهای به اندام او وارد نشده است. هیستری در اثر علل روانی که در سابقه فرد حضور دارند، به وجود میآید. این اختلال برای درمان نیاز به روان درمانی دارد. برای آشنایی با روان درمانی کلیک کنید.
هیستری در گذر تاریخ
هیستری (Hysteria) کلمهایست که اصولا در مورد زنان و از دوران یونان باستان به کار میرود. هیستری در واقع به رحم سرگردان گفته میشده و عقیده بر این بوده است که هیستری ناشی از حرکات خاص رحم زنان است. در واقع از دیرباز حرکات غیر طبیعی رحم را موجب به وجود آمدن مجموعهای از نشانههای خاص جسمانی و روان میدانستهاند. هیستری بدون شک اولین اختلال روانی است که به زنان نسبت داده می شود که در هزاره دوم قبل از میلاد به طور دقیق توصیف شده است و تا زمانی که فروید آن را یک بیماری منحصراً زنانه می دانست. بیش از 4000 سال تاریخ، این بیماری از دو منظر علمی و اهریمنی مورد توجه قرار گرفته است.
این بیماری با گیاهان، رابطه جنسی یا پرهیز جنسی درمان می شد. به دلیل ارتباط آن با جادوگری با آتش تنبیه و پاکسازی شد و در نهایت به عنوان یک بیماری مورد مطالعه بالینی قرار گرفت و با درمان های ابتکاری مورد توجه واقع شد. با این حال حتی در پایان قرن نوزدهم، نوآوری علمی هنوز به برخی جاها نرسیده بود و جایی که تنها درمانهای شناخته شده آنهایی بود که جالینوس پیشنهاد کرد. در طول قرن بیستم، چندین مطالعه کاهش هیستری را در میان بیماران غربی (هم زنان و هم مردان) و تشدید این اختلال در کشورهای غیر غربی را فرض گرفتند. مفهوم روان رنجوری هیستریک با DSM-III 1980 حذف شد. هیستری در بین مردم به منظور عصبی بودن به خاطر فشار روانی کاربرد دارد. در واقع از منظر معنایی و تاریخچه هیستری کاربردی نا به جاست. مثلا گفتن کلمه خنده هیستریک به معنی این میباشد که فرد به خاطر فشار روانی در موقعیتی که نامناسب است، میخندد. ولیکن منظور از عصبی در اختلال هیستری ارتباط بیماری با سیستم عصبی مرکزی یا محیطی بدن میباشد.
تحولات معنایی واژه هیستری
هیستری در طول تاریخ دستخوش تحولات عظیم شده است. همان طور که گفته شد، در زمان یونانیان باستان، تصور بر این بود که رحم زن چنین علائمی را ایجاد میکنند. در طی قرون وسطی چنین علائمی را ناشی از تسخیر توسط ارواح و اجنه در نظر میگرفتند و انواع و اقسام شکنجهها بر فرد اعمال میشد تا این اجنه و ارواح بدن او را ترک کنند.
هیستری اصطلاحی عامیانه به معنای افراط عاطفی غیرقابل کنترل استفاده میشود و میتواند به حالت موقت ذهن یا احساس اشاره کند. در قرن نوزدهم که هیستری به عنوان یک بیماری جسمی قابل تشخیص در زنان در نظر گرفته می شد فرض بر این بود که اساس تشخیص بر اساس این باور کلیشه ای باشد که زنان مستعد چنین شرایط روانی و رفتاری هستند. به واقع تفسیری از تفاوت های مربوط به جنسیت در پاسخ به استرس. در قرن بیستم، این بیماری به عنوان یک بیماری روانی در نظر گرفته شد. بسیاری از افراد با نفوذ مانند زیگموند فروید و ژان مارتین شارکو تحقیقات خود را به بیماران هیستری اختصاص دادند.
تفسیر امروزی از هیستری
در حال حاضر، اکثر پزشکان طبابت هیستری را به عنوان یک تشخیص پزشکی نمی پذیرند. تشخیص کلی هیستری به دستههای پزشکی بیشماری مانند صرع، اختلال شخصیت هیستریونیک، اختلالات تبدیلی، اختلالات تجزیهای یا سایر شرایط پزشکی تقسیم شده است. علاوه بر این، انتخاب های مبتنی بر سبک زندگی، مانند انتخاب نکردن ازدواج، دیگر علائم اختلالات روانی مانند هیستری در نظر گرفته نمی شود.
بعد از مدتهای طولانی و با پیشرفت علم پزشکی، پزشکان متوجه شدند که علائم، ظاهرا بدون هیچ توجیه طبی و زیستی به وجود میآیند. نهایتا انجمن روانپزشکی آمریکا عبارت هیستری را حذف کرد و به جای آن طبقه بندی دقیقتر و واضح تری را ارائه نمود و نام آن را اختلال علائم جسمانی گذاشت و برخی نشانههای مشابه در دسته اختلالات روان تنی قرار گرفت. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال علائم جسمانی و اختلالات روان تنی کلیک کنید.
تعریف هیستری
اختلال تبدیلی که قبلا هیستری نامیده می شد، نوعی اختلال روانی که در آن طیف گسترده ای از اختلالات حسی، حرکتی یا روانی ممکن است رخ دهد. به طور سنتی به عنوان یکی از روان عصبی ها طبقه بندی می شود و به هیچ آسیب شناسی ارگانیک یا ساختاری شناخته شده ای وابسته نیست. اصطلاح قبلی، هیستری، از واژه یونانی هیسترا به معنای «رحم» گرفته شده است و منعکس کننده این تصور باستانی است که هیستری یک اختلال خاص زنانه است که ناشی از اختلال در عملکرد رحم است. اما در واقع، علائم اختلال تبدیلی ممکن است در هر دو جنس ایجاد شود و ممکن است در کودکان و افراد مسن رخ دهد، اگرچه اغلب در اوایل زندگی بزرگسالی مشاهده می شود.
به نظر می رسد اختلال تبدیلی در شکل خالص بالینی خود، بیشتر در میان افراد ساده لوح از نظر روانی و پزشکی رخ می دهد تا در میان افراد پیچیده. همچنین بروز اختلال تبدیلی در بسیاری از مناطق جهان رو به کاهش است. احتمالاً به دلیل عوامل فرهنگی مانند افزایش آگاهی روانشناختی و پزشکی در بین عموم مردم. مواردی از اختلال تبدیل کلاسیک، مانند مواردی که اغلب توسط پزشکان قرن نوزدهم توصیف میشود، نادر شدهاند. بسیاری از روان عصبیهایی که در عمل بالینی واقعی با آن مواجه میشوند، به شکلهای «مخلوط» هستند که در آن علائم اختلال تبدیلی ممکن است با انواع دیگر اختلالات عصبی در هم آمیخته شود. علائم اختلال تبدیلی منفرد نیز ممکن است همراه با اختلالات روان پریشی رخ دهد.
در جریان این بیماری، فرد علائم خاصی را نشان میدهد که ظاهرا برای آنها علل جسمانی واضحی وجود ندارد. این علائم بسیار گستردهاند ولی معمولا اختلالات حسی- عصبی را شامل میشوند. مثلا فرد بی حسی و لمس شدن یک عضو بدن، نابینایی، ناشنوایی، ناتوانی در راه رفتن و موارد دیگری را نشان میدهد، در حالی که علت عضوی برای آن وجود ندارد. در واقع هیستری نوعی از اختلالات اضطرابی است و با اضطراب ارتباط دارد. برای آشنایی با انواع دیگر اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
نشانهها و علائم Hysteria
هیستری نوعی از اختلال روانی به حساب میآید که در آن بی حس شدن اندامها، مور مور شدن و یا گزگز کردن شایعترین علامت میباشد. فرد ممکن است فلج عمومی از خود نشان دهد یا صرفا یک عضو از بدنش حالت لمس و فلج پیدا بکند. کری، کوری، حرف نزدن و تشنج نیز از دیگر نشانهها میباشند. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلالات روانی کلیک کنید.
علل ابتلا به هیستری
علل این بیماری بسیار پیچیده و برخاسته از وضعیت و تعارضهای روانی است. همان طور که گفته شد، فرد هیچ گونه نقص یا اختلالی در سیستم عصبی که توجیه کننده وضعیت فلج یا نابینایی او باشد، ندارد. ولی به هرحال نشانههای خود را حفظ میکند و با مداخلات پزشکی هیچ تغییری در وضعیتش حاصل نمیشود.
افراد مبتلا، اغلب تعارضات عمیق درون روانی دارند. در واقع این افراد در تجربه عمیق هیجانات خود مشکل دارند. به جای اینکه بتوانند هیجانات خود را نشان دهند، یا تعارضات و خشم خود را تجربه کنند، آنها را به شکل علائم جسمانی نشان میدهند. برای مثال ممکن است نسبت به یک موضوعی که برای آنها بسیار دردناک بوده هیچ نوع ناراحتی و یا علائم استرس از خود نشان ندهند، اما هیجان را به صورت فلجی در پاها بروز دهند. آنها اغلب اضطراب و استرس خود را سرکوب میکنند. بر خلاف اختلال اضطرابی که فرد نشانههای اضطراب را بروز میدهد. برای کسب اطلاعات در زمینه علائم استرس کلیک کنید.
شیوع Hysteria
هیستری همان طور که گفته شد بیماریای مختص زنان دانسته میشد ولی تدریجا با مشخص شدن ملاکهای دقیق برای آن، بین مردان هم مواردی دیده شد. ولی در واقع این اختلال در میان زنان بیشتر از مردان دیده شده است.
درمان هیستری
درمان هیستری در طول تاریخ دچار تغییرات وسیعی شدهاست. از اولین درمانهایی که برای آن استفاده میشد، هیپنوتیزم بود. ولی بعدها این درمان تغییراتی کرد. در جریان درمان روانکاوی، روانکاو به بررسی گذشته فرد میپردازد و علائم و نشانهها در این میان از بین میرود. درمانهای دیگری چون طرحواره درمانی و درمان های شناختی رفتاری نیز امروزه برای از بین رفتن علائم و نشانهها به کار برده میشود. برای آشنایی با هیپنوتیزم و روانکاوی کلیک کنید.
در واقع این بیماری به صورت ناخودآگاه ارتباط بسیار زیادی با استرس و اضطراب دارد و بر اثر تنشهای روانی شدت مییابد. اما بسیاری افراد مبتلا در کنترل و کاهش استرس خود درمانده میمانند به همین دلیل لازم است تا با مراجعه به مشاوره کنترل استرس بیماری خود را به صورت حرفهای درمان کنید.