گشتالت درمانی | فرایند و مفاهیم اساسی گشتالت درمانی

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با گشتالت درمانی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

گشتالت درمانی یک از رویکردهای روانشناسی است که انسان را به صورت یک  کل واحد و یک ماهیت نگاه می کند و با کل فرد سر و کار دارد و معتقد است که کل، چیزی بیشتر از مجموعه رفتارهای فرد است. گشالت مفاهیم اساسی مخصوص خود را دارد و ویلیام جیمز به صورت ابتدایی آن را ارائه کرد. در ادامه به توضیحات کامل درباره این نظریه و مفاهیم اساسی آن خواهیم پرداخت.

تاریخچه گشتالت درمانی

روانشناسی گشتالت در دهه دوم قرن بیستم در پی یک اعتراض به تجربه گرایی ویلهلم وونت در آلمان شروع شد. گشتالت به معنی کلیتی پویاست که از دو یا چند بخش تشکیل شده است. ویلیام جیمز برای اعتراض به تجربه گرایی وونت، گشتالت درمانی را آغاز کرد.

گشتالت­ درمانی با کل فرد سر و کار دارد و معتقد است که کل، چیزی بیشتر از مجموعه رفتارهای فرد است. در واقع گشتالت ­درمانی یک نوع پدیدارشناختی است که منبع داده‌­ها را تجربه انسان می‌­داند وتاکید زیادی بر تجربه درمانگر و مراجع از واقعیت می کند. همچنین گشتالت یک رویکرد وجودی است که به مسئولیت‌پذیری افراد در مقابل خودشان و نقش آن ها در تجربه­‌های اکنون تاکید دارد. در گشتالت ­درمانی، تعارضات گذشته و آینده در قالب زمان حال مورد بررسی قرار می‌گیرند.

گشتالت چیست؟

کلمه آلمانی گشتالت در انگلیسی به معنی قالب، هیئت، ساختار، شکل یا الگو است. استدلال اصلی گشتالتی ها این بود که حقایق روان‌شناختی «از اجزای نامربوط تشکیل نمی‌ شود». همین دلیل باعث مطالعه آن ‌ها به شیوه کل‌گرا بود.  این رویکرد عقیده دارد که ادراک، ترکیبی از عناصر مختلف نیست. گشتالت اعتقاد داشت که یادگیری تدریجی نیست و به صورت ناگهانی و از طریق کسب بینش اتفاق می‌افتد.

گشتالت نقش زمینه و سازمان‌ را در فرایندهای ادراک نمایان کرد به گونه ای که فقط مخالفان سرسخت می توانستند نتایج آن را بی اعتبار اعلام کنند.
رویکرد گشتالت اثر جاودان بر روانشناسی داشت و در زمینه‌های مختلف از جمله ادراک، یادگیری، تفکر، شخصیت، روانشناسی اجتماعی و انگیزش تاثیر زیادی برجای گذاشت.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روانشناسی و رویکردهای آن کلیک کنید.

گشتالت درمانی

گشتالت‌ درمانی، رویکردی است که بر اصول روانشناسی ادراک و پدیدار‌شناسی استوار است. در واقع گشتالت‌ درمانی روی دنیای فرد و بر افکار و احساسات او تمرکز می کند و به گذشته توجهی ندارد. به همین دلیل در این رویکرد درمانی به مسائلی مثل این که فرد چطور به آن حالت درآمده است یا علت انجام کارهای او چه بوده است و یا فردا می خواهد چه کار کند و چه پیش می‌آید، توجهی نمی کند.

فرآیند گشتالت درمانی

در فرآیند مشاوره‌ای گشتالت درمانی انتظار می رود که

1-آگاهی مراجع نسبت به خودش بالا برود و این آگاهی از طریق ارتباط با محیط، احساس نیروهای متضاد، توجه و تمرکزکردن حواس روی یک موضوع، افزایش احساس بدنی و گوش دادن به توصیف های کلامی حاصل شود.

2- مراجع آرام آرام مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرد و اطرافیانش را مسئول تفکرات، احساسات و اعمال خود نداند.

3-مهارت ها و ارزش های مورد نیاز برای پاسخ به نیازهایش را بدون تجاوز به حقوق دیگران رشد دهد.

برای آگاهی بیشتر در زمینه گروه درمانی کلیک کنید.

اهداف گشتالت درمانی

هدف اساسی گشتالت درمانی ایجاد رشد، آگاهی و مسئولیت‌پذیری در مراجع است. همچنین فرایند گشتالت آگاهی عبارت است از کسب دانش نسبت به محیط و به معنی اینکه شخص هر چه بیشتر با محیط واقعی خود در ارتباط و تعامل طبیعی قرار بگیرد.

بدون حصول آگاهی، مراجع توانایی تغییر شخصیتش را نخواهد داشت. در اصل گشتالت درمانی تلاش دارد که شخص آن چیزی که هست، بشود. زمانی که فرد به بلوغ فردی رسید می تواند تعارضات موجود در زندگی‌اش را بشناسد و نحوه برخورد با آن ها را یاد بگیرد و برای وحدت و یکپارچه کردن شخصیت خود در زندگی اش قدم بردارد. به طورکلی هدف نهایی گشتالت درمانی ایجاد تعادل مطلوب در ارگانیسم است. هدف های اصلی گشتالت درمانی شامل ایجاد توانایی مراجع برای رسیدن به یکپارچه تر شدن، آگاهی بیشتر و آزاد شدن برای تجربه کردن و در نهایت به فعل درآوردن توانایی های ذاتی مراجع است و اساس همه اهداف گشتالت درمانی رسیدن به آگاهی است.

مفاهیم اساسی در گشتالت درمانی

انطباق

فرایندی که به وسیله آن فرد محدودیت‌هایی را که در زندگی دارد کشف کرده و خود را از غیرخود تشخیص می‌دهد.

آگاهی

آگاهی به فرآیندی می گویند که مبتنی بر مشاهده و توجه به افکار، احساسات و اعمال خود مثل احساسات جسمانی و ادراک های دیداری و شنیداری است که به عنوان یک منظره در حال حرکت به نظر می‌رسد و تجربه اکنون شما را تشکیل می‌دهد.

خشم معطوف به خود

به وسیله خشم معطوف به خود  برخی از کارکردهایی که از سمت فرد به سوی دنیای بیرون هدایت شده بودند، مسیرشان را تغییر داده و به سمت منشا و سرچشمه برمی‌گردند. در نتیجه بین خود به عنوان فاعل و کننده ‌کار و خود به عنوان دریافت کننده شکاف وجود خواهد داشت.

مفهوم خود در نظریه گشتالت درمانی

فرآیندی خلاق است که شخص را به سمت رفتار خودشکوفایی هدایت می‌کند. این کار به دلیل پاسخگویی به نیازها و فشارهای محیطی است. ویژگی اصلی خود، شکل‌دهی و تمایز گشتالت‌ها از یکدیگر است.

خودانگاره

قسمتی از شخصیت فرد است که با به دست آوردن ملاک های بیرونی از رشد خلاق فرد ممانعت می کند.

خودتنظیمی ارگانیسمی

هر ارگانیسمی (موجود زنده) سعی می کند به وسیله حذف نیازهای پیداشده، به یک تعادل حیاتی برسد. زمانی که ارگانیسم به عدم تعادل رسید؛ می‌تواند از راه تخلیه تنش به وسیله تجربه هیجانی یا برآورده کردن نیاز، خودتنظیمی را انجام دهد.

درون فکنی

پذیرفتن مفاهیم، معیارهای رفتار و ارزش‌های دیگران بدون انتقاد را درون فکنی می گویند. افرادی که همیشه درون‌فکنی می‌کنند، نمی‌توانند شخصیت شان را ارتقا دهند.

مفهوم زمینه در نظریه گشتالت درمانی

قسمتی از زمینه ادراکی است  که اگر "شکل" نباشد، از آن به عنوان زمینه یاد می‌شود. مثل صفحه‌ای که شکل روی آن قرار دارد. همراهی شکل و زمینه، موجب تشکیل گشتالت می شود.

شکل

بخشی است که در مرکز آگاهی قرار دارد و همراه با دقت و توجه بر روی زمینه دیده می شود. در حقیقت شکل، آن چیزی است که شخص در حال حاضر به آن توجه دارد.

فرافکنی

فرایندی است که در آن فرد اجزای شخصیت خود را که هیچ شناختی به آن ندارد و یا از شناخت آن‌ها دوری می کند  به دنیای خارج و به افراد دیگر نسبت می‌دهد.

 

برای دریافت مشاوره روانشناسی در زمینه گشتالت درمانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره‌ی 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید