مقایسه خود با دیگران | دلایل و راهکار مقابله عوارض آن

اکثر افراد می‌دانند که مقایسه خود با دیگران کار درستی نیست اما مشکل اینجاست که نمی‌توانند دست از این کار بردارند و نمی‌دانند این مسئله به چه علتی در ذهن آن‌ها تکرار می‌شود. مقایسه کردن به مرور باعث کاهش اعتماد به نفس در فرد می‌شود و حس نا امنی و ناامیدی را در فرد به وجود می‌آورد. این روند آنقدر ادامه پیدا می‌کند که فرد به افسردگی و اختلالات اضطرابی مبتلا می‌شود و بهداشت جسمی و روانی او به مخاطره می‌افتد. از همین رو بسیاری از افرادی که به جلسات مشاوره و روان درمانی مراجعه می‌کنند به دنبال راهی هستند تا بتوانند از این مقایسه‌ها دست بردارند. اگر شما هم چالش‌هایی را در زمینه مقایسه با دیگران تجربه می‌کنید با ما تا انتهای مقاله همراه باشید. 

 

مقایسه خود با دیگران | دلایل اصلی

تمایل به مقایسه خود با افراد دیگر، مقایسه اجتماعی نامیده می‌شود و یک روش طبیعی برای ارزیابی عملکرد است. وقتی خود را با دیگرانی مقایسه می کنید که وضعیت بهتری از شما دارند، به آن مقایسه اجتماعی صعودی می گویند و باعث می شود احساس نارضایتی کنید. اگر احساس کنید هیچ کاری نمی توانید برای بهبود وضعیت خود انجام دهید، آنگاه این نارضایتی به ناامیدی تبدیل می شود.

وقتی خود را با افرادی مقایسه می کنید که وضعیت بدتر از شما دارند، به آن مقایسه اجتماعی نزولی می گویند و ممکن است باعث شود شما احساس رضایت (یا حتی خودبرتربینی) پیدا کنید. اما همزمان انگیزه برای کار سخت تر را نیز از دست می دهید. در هر صورت، مقایسه های اجتماعی برای شما خوب نیست. استثنا زمانی است که شما یک رقابت دوستانه با همکاران در سطح مشابه دارید، جایی که مقایسه خود با یکدیگر می تواند کل گروه را برای رسیدن به یک هدف تشویق کند. اگر متوجه شده اید که مقایسه‌های اجتماعی شما را به سطوح پایین تر می‌کشاند می توانید از روش های پیشنهادی استفاده کنید. مقایسه زیاد می‌تواند علل مشخصی داشته باشد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین دلایل آن اشاره خواهیم کرد.

1- عدم اعتماد به نفس کافی

زمانی که خود کم بینی و عدم اعتماد به نفس در افراد وجود داشته باشد، گرایش به مقایسه خود با دیگران به طور طبیعی شکل می‌گیرد و روز به روز قوی‌تر می‌شود. شاید علت این امر این است که می‌خواهیم بدانیم چرا نمی‌توانیم مانند دیگرانی باشیم که از نظر ما موفق و یا کامل‌ هستند.

جالب است بدانید بسیاری از افرادی که دائماً درگیر مقایسه خود با دیگران هستند لزوماً افراد شکست‌خورده و ناموفقی نیستند بلکه به خاطر عدم اعتماد و اطمینان کافی نسبت به خود و انتخاب‌هایشان نمی‌توانند موفقیت‌های خود را ببیند و دائماً از نظرشان دیگران بهتر عمل می‌کنند. اگر این افکار و احساسات در شما نیز به میزان زیادی وجود دارد لازم است که برای ارتقا و بهبود اعتماد به نفس خود کاری انجام دهید. مراجعه به روانشناس و شرکت در جلسات روان‌درمانی کمک زیادی در این زمینه به شما خواهد کرد.

برای شناخت بیشتر درباره خود کم بینی کلیک کنید.

2- کمال‌گرایی افراطی

کمال‌گرایی یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که می‌تواند منجر به انجام مقایسه زیاد درباره خود با دیگران شود. در کمال‌گرایی فرد می‌خواهد همه چیز را به بهترین شیوه انجام دهد. این ویژگی باعث می‌شود هیچ‌گاه از کارها و فعالیت‌های خود راضی نباشید. توجه کنید که برای موفقیت و سلامت جسم و روان لازم است که در کنار دوست داشتن خود از رفتارهای خود نیز رضایت داشته باشید. عدم رضایت از خود، شما را درگیر مقایسات آزاردهنده‌ای خواهد کرد. معمولاً تغییر و تعدیل ویژگی کمال‌گرایی توسط خود فرد دشوار است و نیاز به مداخلات حرفه‌ای از جانب روانشناس دارد.

برای آگاهی بیشتر درباره دوست داشتن خود کلیک کنید.

3- عدم داشتن روحیه انعطاف‌پذیر

برخی از افراد روحیه و دید انعطاف‌پذیری ندارند. به همین خاطر برای رسیدن به موفقیت و پیشرفت فکر می‌کنند که تنها یک راه مشخصی وجود دارد. این افراد این مسئله را در نظر نمی‌گیرند که موفقیت هر کس به شرایط و توانایی‌های خود او بستگی دارد و افراد در زندگی برای رسیدن به موفقیت باید مسیر منحصر به فرد خودشان را پیدا کنند. در نظر نگرفتن این موضوع باعث می‌شود که شما دائماً به دنبال یک راه حل کلی باشید و همیشه برای رسیدن به پیشرفت خودتان را باید با دیگران مقایسه کنید تا با استفاده از معیارهای آن‌ها بتوانید به نتیجه مشابهی دست یابید.

 

معایب مقایسه کردن خود با دیگران

مقایسه کردن مداوم خود با دیگران باعث حس بی کفایتی نسبت به خود می‌شود و فرد هر تلاشی که می‌کند به چشمش نمی‌آید. این روند به مرور باعث افسردگی و انزوا در فرد می‌‌گردد و همواره موفقیت‌ها و دستاوردهای فرد پشت دیگران پنهان می‌ماند. علاوه بر این حس ناامنی نیز وجود فرد را فرا می‌گیرد و عزت نفس و اعتماد به نفس او را کاهش می‌دهد. مهم‌ترین عوارض مقایسه خود با دیگران نیز از دست رفتن زندگی حال و عدم لذت بردن از آن است که بهداشت جسمی و روانی افراد را به خطر می‌اندازد.

برای اطلاع بیشتر درباره نشانه های عزت نفس پایین کلیک کنید.

 

مقایسه خود با دیگران | چند راهکار عملی

مقایسه کردن خود با دیگران ممکن است که در افراد به عادتی ذهنی تبدیل شود. اما حتی در این صورت نیز شما با استفاده از برخی راهکارها می‌توانید یک بار برای همیشه به این مقایسه‌ها پایان دهید. در ادامه به بعضی از این راهکارها اشاره کرده‌ایم. توجه داشته باشید که این راهکارها، راه‌حل‌هایی عمومی هستند که می‌توانند باعث تغییر رفتار در شما شوند. اگر مشکل شما بسیار شدید است و احساس می‌کنید این مقایسه‌ها عملکرد زندگی‌تان را مختل کرده است ترجیحاً باید ‌به یک متخصص روانشناس مراجعه کنید. پیشنهاد می‌کنیم که مقاله مدل‌های تغییر رفتار را نیز مطالعه نمایید.

1- بر نقاط قوت و مسیر خود تمرکز کنید

روی مسیر خود تمرکز کنید. یک مشکل اساسی در مقایسه اجتماعی این است که به زندگی دیگران اجازه می دهد اهداف شما را کنترل کند. به هر حال، چیزی که یک مقایسه اجتماعی رو به بالا را ناامیدکننده می کند این است که شخص دیگری به چیزی دست یافته است که شما به آن نرسیده اید. فکر کردن به اینکه چه چیزی شما را از نظر شخصی و حرفه ای خوشحال و راضی می کند مفید است. کارهای کلیدی را که دوست دارید انجام دهید یا می خواهید به دست آورید فهرست کنید. تلاش برای داشتن یک زندگی که برای آن اهداف شخصی، معتبر باشد، ارزشمند است. یکی از مشکلات تمرکز بر دستاوردهای دیگران این است که می تواند باعث نارضایتی شما از فعالیت های روزانه ای شود که پیش از آن از آن ها لذت می بردید. دانستن اینکه شخص دیگری به سطح خاصی از موفقیت دست یافته است، می تواند لذت کاری را که قبلاً دوست داشتید انجام دهید را از بین ببرد.

مشکل دوم این است که دستاوردهای دیگران - اگرچه ممکن است شگفت انگیز به نظر برسند اما ممکن است در واقع چیزهایی نباشند که شما را خوشحال می کنند. با تمرکز بر اهداف خود، می توانید مسیر خود را در زندگی ماجراجویانه خود انتخاب و ایجاد کنید. گاهی وقت‌ها برای اینکه بتوانید از شر مقایسه با دیگران خلاص شوید لازم است از خود سؤالات ساده‌ای بپرسید. مثلاً به جای جستجوی دائمی نقاط ضعفتان یک بار از خودتان بپرسید که «من چه نقاط قوتی دارم؟» می‌توانید این توانایی‌ها را جایی یادداشت کنید و تلاش کنید تا راه‌هایی را برای بهبود و ارتقای آن‌ها بیابید. در واقع با رسیدن به خودشناسی در راستای مقایسه نکردن خود با دیگران گام بردارید.

برای آگاهی بیشتر درباره خودشناسی کلیک کنید.

2- بپذیرید که هیچ‌کس کامل نیست

این یک حقیقت است که هیچ‌کس کامل نیست و تقریباً همه ما این را می‌دانیم. با این حال بسیاری از افراد زمانی که به وجود نقایصی در خودشان فکر می‌کنند از نظر هیجانی احساس بسیار بدی پیدا می‌کنند که انگار به آن‌ها می‌گوید باید کامل باشی. تلاش کنید تا زمانی که این احساسات به سراغ شما می‌آیند آن‌ها را مدیریت کنید و در آن‌ها غرق نشوید. به خودتان بگویید که هیچ‌کس در هیچ زمانی نتوانسته است کامل و بی‌نقص رفتار کند. پس به‌جای مقایسه و انتظار بی عیب و نقص بودن تلاش کنید تا راهی برای ارتقای توانایی‌هایتان پیدا کنید.

3- مقایسه خود با دیگران | نسبت به مقایسه‌های ناآگاهانه هشیار باشید

دنیای امروز به خصوص با پیشرفت شبکه‌های اجتماعی به سمتی رفته که دائماً افراد را درگیر مقایسه با دیگران می‌کند بدون این که خودشان آگاه باشند. درواقع گشتن در شبکه‌های اجتماعی، دیدن عکس‌ها و خاطرات افراد مختلف از سفرها و اوقات فراغتشان ناخودآگاه ممکن است این حس را بوجود بیاورد که دیگران از من خوشبخت‌ترند یا زندگی بهتری نسبت به من دارند. این افکار و احساسات می‌توانند آن‌قدر عمیق شوند که کاملاً رضایت شما را از زندگی تحت تأثیر خود قرار دهند.

راه‌حل این است که نسبت به کارکرد این شبکه‌ها و مقایسه‌های ناخودآگاهی که در ذهن ایجاد می‌کنند بیشتر آگاه باشید. بدانید که هیچکس صد در صد خوشبخت نیست و عکس‌ها و لحظاتی که در فضای مجازی منتشر می‌شوند تنها بخش و برشی از زندگی افراد هستند و هیچ‌کس از زندگی که در پشت عکس‌ها جریان دارد آگاه نیست. بهره بردن از مشاوره روانشناسی می‌تواند به شما در کاهش نگرش و دیدگاهتان نسبت به دیگران در فضای مجازی موثر باشد. در همین راستا مرکز مشاوره حامی هنر زندگی امکان بهره بردن از مشاوره تلفنی و حضوری را برای افراد امکان پذیر کرده است.

برای اطلاع بیشتر درباره روند دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.

سوالات متداول

مقایسه خود با دیگران با چه آسیب‌هایی همراه است ؟

مقایسه کردن باعث کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس می‌شود و احساس ناامنی در افراد به وجود می‌آورد. همچنین توجه بیش از حد به دیگران و مقایسه خود با آنان باعث بروز اختلالات افسردگی و اضطرابی در فرد می‌شود که لازم است روان درمانی صورت گیرد.

برای آگاهی بیشتر درباره روان درمانی کلیک کنید.